Dit geloofde men toen echt
dit is heel erg
taalhumor
dinsdag 28 oktober 2008
maandag 27 oktober 2008
andermaal Obama: dit heeft geen een presidentskandidaat ooit gedaan..
Tekst:
A full partnership with Indian country
By Barack Obama
For 20 months now, I’ve traveled this country, often talking about how the needs of the American people are going unmet by Washington. And the truth is, few have been ignored by Washington for as long as American Indians. Too often, Washington pays lip service to working with tribes while taking a one-size-fits-all approach with tribal communities across the nation.
That will change if I am honored to serve as president of the United States.
My American Indian policy begins with creating a bond between an Obama administration and the tribal nations all across this country. We need more than just a government-to-government relationship; we need a nation-to-nation relationship, and I will make sure that tribal nations have a voice in the White House.
I’ll appoint an American Indian policy adviser to my senior White House staff to work with tribes, and host an annual summit at the White House with tribal leaders to come up with an agenda that works for tribal communities. That’s how we’ll make sure you have a seat at the table when important decisions are being made about your lives, about your nations and about your people. That’ll be a priority when I am president.
Here’s what else we’re going to do. We’re going to end nearly a century of mismanagement of the Indian trusts. We’re going to work together to settle unresolved cases, figure out how the trusts ought to operate and make sure that they’re being managed responsibly – today, tomorrow and always.
Now, I understand the tragic history between the United States and tribal nations. Our government hasn’t always been honest and truthful in our dealings. And we’ve got to acknowledge that if we’re going to move forward in a fair and honest way.
Indian nations have never asked much of the United States – only for what was promised by the treaty obligations made to their forebears. So let me be absolutely clear – I believe treaty commitments are paramount law, and I will fulfill those commitments as president of the United States.
That means working with tribal governments to ensure that all American Indians receive affordable, accessible health care services. That’s why I’ve cosponsored the Indian Health Care Improvement Act in the U.S. Senate, and that’s why I’ve fought to ensure full funding of the IHS so that it has the resources it needs.
It also means guaranteeing a world-class education for all our children. I’ll work with tribal nations to reform No Child Left Behind and create opportunities for tribal citizens to become teachers so you can be free to educate your children the way you know best. We’ll increase funding for tribal colleges. And I will make Native language preservation and education a priority.
To give families in our tribal communities every chance to succeed in a 21st century economy, I will cut taxes for 95 percent of all workers, invest in job training and small business development, and put people back to work rebuilding our crumbling roads, schools and bridges.
And I will never forget the service and sacrifice that generations of American Indians have given to this country. We have to keep our sacred trust with Indian veterans by making sure that no veteran falls into homelessness, and that all our veterans get the benefits and support they have earned.
Let me just close by saying this. I was born to a teenage mother. My father left when I was 2 years old, so I never knew him well. I was raised in Hawaii by a single mother and my grandparents, and we didn’t have a lot of money – we even turned to food stamps at one point just to get by.
Where I grew up, there weren’t many black families. So I know what it feels like to be viewed as an outsider. I know what it’s like to not always have been respected or to have been ignored. I know what it’s like to struggle.
Every president is shaped by his own experience. These have been mine. And so I want you to know that I will never forget you. The American Indians I have met across this country will be on my mind each day that I am in the White House. You deserve a president who is committed to being a full partner with you; to respecting you, honoring you and working with you every day. That is the commitment I will make to you as president of the United States.
Enige reacties van indianen (meest sceptisch):
*We have been lied to for so very long that it is difficult to read this and think that things will change. That said, I believe in your words. More so, I believe in you. I have been waiting a long time for someone like you to come along.
*I hope Obama means what he says and not forget once he gets into the White House as so many other politicians wanting our votes only!
*You can not possibly know what you are promising, much less fulfill it all. You have done little in my eyes except make promises - and we have had enough of those. Thanks but no thanks.
*Thank you Mr. Obama. We will be watching
En nóg een filmpje!
zondag 26 oktober 2008
vrijdag 3 oktober 2008
enig schrijfwerk
De Friese zin:
As safolle minsken it Frysk libbend hâlde wolle, moat it wol goed komme
kan met een beetje moeite door elke Hollander worden verstaan. Zelfs de woorden zijn gelijk:
Als zo vele mensen het Fries levend willen houden, moet het wel goed komen
In het Engels echter zijn er echter veel veranderingen opgetreden. Je kunt niet zeggen:
As so many people the Frisian want to keep alive, must it well come good
De Engelse woorden "As", "must" en "well" hebben in de loop der eeuwen een andere betekenis gekregen dan de Friese en Nederlandse equivalenten.
Het Nederlandse woordje "wel" (Fries: "wol") is in het Engels niet of nauwelijks te vertalen. Wellicht (wel licht!) komt het woordje "indeed" (of het meer Amerikaans-Engelse woord "sure") er nog het dichtst bij. Het woord "wellicht" geeft echter goed aan wat "wel" eigenlijk betekend. Namelijk, iets dat er "is" in tegenstelling tot iets dat er "niet is".
Is hij er wel of niet?
kan immers ook geschreven worden als:
Is hij er of niet?
"Wel" is dus in feite overbodig en geeft alleen maar nadruk op het er "aanwezig zijn" van de persoon.
In het Engels heeft "well" dezelfde betekenis gekregen als "good" hoewel (hoe wel!) enkel bij werkwoorden:
he works well
en niet:
he works good
In feite zou men kunnen zeggen dat het Nederlands/Friese "wel/wol" nog steeds dezelfde betekenis heeft als het Engelse "well". Een zin als:
Hij werd onwel
staat immers op het punt om "oud-Nederlands" te worden. Een nieuwere manier van zeggen zou zijn:
Hij werd niet goed
Wat is de relatie met het woord "wel/wol" in de zin:
Dan moet het wel goed komen?
"Wel" kan hier ook weggelaten worden:
Dan moet het goed komen
"Wel" geeft enkel meer nadruk. Geeft een gevoel weer. Iets dat er "wel" is ten opzichte van iets dat er "niet" is. Iets dat goed is in plaats van iets dat slecht is.
Het komt allemaal wel goed hoor, wees maar gerust.
It all comes well good :)
donderdag 2 oktober 2008
maandag 8 september 2008
Dit is... Het ECHTE Noord-Amerika (voor leken)
Noord-Amerika
Volken, talen, culturen, geschiedenis
Gebied
Noord-Amerika is het gebied van Groenland tot en met Panama (inclusief het de Grote en Kleine Antillen) en telt ongeveer 25 miljoen vierkante kilometer. Echter, in dit verhaal wordt het hele gebied ten zuiden van de VS weggelaten wegens historische ontwikkelingen. Het gebied dat overblijft (Groenland, Canada, VS) is alsnog ongeveer 22 miljoen vierkante kilometer. Het strekt zich uit van ongeveer 80 graden Noorderbreedte tot 30 graden Noorderbreedte (voor dit verhaal tot 25 graden NB) en van 20 graden Westerlengte (het vasteland echter vanaf 55/60 WL) tot 170 graden Westerlengte. Het grenst aan vier grote wateroppervlakten. In het noorden de Arctische Oceaan. In het oosten aan de Atlantische Oceaan, in het zuiden aan de Golf van Mexico en in het westen de Grote Oceaan.
Klimaat
Door het grote oppervlakte en de uitgestrektheid over de breedtegraden, zijn er veel verschillende klimaten. Groenland (tussen 83 en 60 NB) kent voornamelijk een Polair klimaat (E), evenals het uiterste noorden van Canada. Het grootste gedeelte van Canada (vanaf 70 NB in het westen en 60 NB in het oosten) kent echter een Continentaal (D) klimaat. Uitzondering is de westkust (van 60 NB tot 49 NB) dat, net als het westen van Europa, een Gematigd klimaat (C) heeft dankzij een warme golfstroom. Het oosten van de VS (70 WL - 100 WL) kent een vervolg op dit patroon. Langzaam wordt het warmer en rond de 40 NB gaat het Continentale (D) klimaat over in een gematigd (C) klimaat. Het uiterste zuiden van Florida tot slot (vanaf ongeveer 27 NB) kent een Tropisch (A) klimaat. Behalve in het uiterste noorden en westen (binnenland Alaska en west Canada) valt er tussen de 500 en 2000 mm neerslag/jaar. Vanaf 100 WL wordt het steeds droger totdat de westkust wordt bereikt. Tot 105 WL is er een Steppeklimaat (BS), de Prairies. Daarna wordt het onoverzichtelijk omdat het grote berggebied begint (Rocky Mountains). Allerlei verschillende klimaten wisselen elkaar af. Enkel in het zuidwesten (Arizona, Nevada en in Mexico de staat Sonoro). Tot slot de westkust. Zoals gezegd kent de noordkust (vanaf 60 NB) een Gematigd (C) klimaat. Dit loopt helemaal door tot de grens met Mexico (+/ 32 NB).
Flora en fauna
De flora en fauna volgt uiteraard de klimaten. In het uiterste noorden groeit bijzonder weinig (alleen toendra) en is bedenkt met ijs (voornamelijk in de winter maar voor en deel ook in de zomer). Hier wonen een aantal grote zoogdieren zoals rendieren, muskusossen, ijsberen en grote zeezoogdieren (walrussen, zeehonden, walvissen). In de naaldwouden van Alaska en het grootste gedeelte van Canada (D klimaat) wonen ook een flink aantal grote zoogdieren zoals elanden, rendieren, beren en wolven. Het is ook een gebied met veel rivieren en meren waardoor er veel vis aanwezig is. Het Amerikaanse loofbos (met ongeveer dezelfde soort dieren als in West-Europa zoals herten, beren, konijnen, wezelachtigen en vossen) begint rond 45 NB en bestrijkt het gehele oosten. De steppes bestaan voornamelijk uit grassen en de natuurlijke bewoners, de bizons (hoewel die in 1492 van Alaska tot in Florida en van Oregon tot in New York voorkwamen), de gaffelbokken en de prairiehonden. In de bergen wonen (net als in Eurazië) bergschapen en geiten (gems). Het warmere zuidwesten brengt cactussen (alleen in op het Amerikaanse continent zijn cactussen inheems) en dieren als de pekarie (soort zwijn), grote reptielen (adders, gilamonster, etc…) en spinnen (zwarte weduwe). De westkust (in het noorden gematigd regenwoud en in het zuiden mediterrane vegetatie) kent uiteraard veel zeedieren (zeeotter, walvissen) maar ook veel eerder genoemde grote zoogdieren (elanden, beren, schapen, etc). Verder is het gebied bekend om z’n grote hoeveelheden zoetwatervis (zalm). Tot slot waren er in Florida en de Mississippi bijvoorbeeld alligators en kwam ook de jaguar voor 1492 in een groot deel van het zuiden voor (naast de poema die in bijna geheel Noord-Amerika te vinden is). Hoe verder men naar het zuiden gaat, hoe groter de diversiteit aan vogels. De Amerikaanse adelaar is natuurlijk het bekendst.
Mensen
Eersten: ?-10.000 jaar terug
Hoe lang Noord-Amerika al bewoond is, is niet zeker. Tot voor kort (en dat is nog te lezen in d meeste school- en universiteitsboeken) nam bijna iedereen aan dat ze vanuit Siberië over en landbrug (tussen Siberië en Alaska) waren komen lopen. Dit zou ongeveer 12.500 jaar geleden gebeurd zijn. Tegenwoordig zijn d meningen zeer scherp verdeeld en is er een groeiende aanhang voor de zogenaamde “Westkusttheorie”. Deze theorie zegt dat de eerste Noord-Amerikanen vanuit Noord-Azië (niet per se Siberië) zijn komen varen langs de Amerikaanse westkust. Dit heeft als voordeel dat voedsel geen probleem geweest hoefde te zijn en dat men niet afhankelijk was van een landbrug tussen de continenten. Steeds harder wordend bewijsmateriaal (genetisch, taalkundig en steeds vaker ook archeologisch) lijkt een definitieve tik uit te delen aan de “wadlopertheorie” van de Beringstraat. In dit geval zijn mensen al (veel) langer in Noord-Amerika dan altijd gedacht. Feit is dat ze 10.000 jaar geleden overal waren.
Settelen: 8000 – 5000 voor Christus
In die periode (ongeveer 8000 voor Christus) begint de zogenaamde Archaïsche periode. Mensen blijven steeds vaker op en bepaalde plek wonen en steeds intensiever gebruik te maken van de natuurlijke hulpbronnen. De oudste tumulus (van steen, hout en aarde) in Noord-Amerika is ouder dan die in Europa. Zo zijn de hunebedden in Nederland van ongeveer 3500 voor Christus terwijl de Bretonse megalieten (Carnac b.v.) ongeveer van 5000 v. Chr. zijn. Stonehenge in Engeland is van ongeveer 3000 v. Chr. (de eerste stenen waarschijnlijk rond 2500 v. Chr.). L’Anse Amour, Labrador (hoewel minder spectaculair dan Carnac of Stonehenge) dateert van ongeveer 6500 v. Chr. Groot verschil tussen deze mensen en de eerste megalietbouwers van Europa is echter dat de Europeanen boeren (de eerste van West-Europa) waren terwijl de mensen van L’Anse Amour op de zee gericht waren. In het oosten van de VS zoeken de meeste mensen hun woning langs de rivieren. Daar is het meeste voedsel en de lange rivieren zijn uitstekende communicatieroutes.
Heuvelbouwers, landbouwers, handel, metaal en aardewerk: 5000 – 1000 v. Chr.
De Laat Archaïsche Periode (4900 – 1250 v. Chr.) laat allerlei belangrijke veranderingen zien. Vanaf ongeveer 5000 voor Christus (misschien al 5500) ontstaan de eerste echte vaste nederzettingen (zelfde periode ongeveer als West-Europa). Rond het zuiden van de Mississippi worden de eerste kleine kunstmatige heuvels opgericht (met eerste “grote” ceremoniële centrum Watson Brake, Louisiana tussen 4000 en 3500 voor Christus) en tussen 5000 en 4000 wordt rond het Great Lakes gebied voor het eerst koper gewonnen. Ook landbouwgewassen verschijnen op het toneel. Naast de uitheemse fleskalebas (van oorsprong een Afrikaanse soort en al heel vroeg in Amerika gekweekt, in Noord-Amerika al vanaf 6000 v. Chr.) komen de pompoen en de zonnebloem (eerste verbouwd rond 3000 v. Chr.) en vanaf 2500 v. Chr. verschillende zaden zoals Marsh Elder, Ganzenvoet, Amarant, Maygrass, Kleine Gerst, etc… Dit gebeurd voornamelijk in het oosten maar ook in het zuidwesten en de prairies (zonnebloemen zijn inheems in Amerikaanse staten als Colorado). De Mexicaanse maïs komt rond 2000 voor Chr. in het zuidwesten aan maar het zou nog een tijd duren voordat het een dominant gewas zou worden. De oudste tabak in Noord-Amerika (ook een tropische plant uit het zuiden) is gevonden in de staat Illinois (ongeveer 250 na Chr.). Ook aardewerk doet rond 2500 voor Chr. z’n intrede. Dit in het Atlantische kustgebied van Florida, Georgia en de Carolinas. Al deze ontwikkelingen leiden ertoe dat de handel in exotische materialen zeer sterk toeneemt. Koper (en later ook zilver en stukjes goud) uit het Great Lakes gebied gaat naar het zuiden, oosten en westen. Verschillende harde stenen (zoals mica’s) worden geëxporteerd vanuit het Appalachen gebergte. De Golfkust levert dierlijke producten zoals schildpadschilden en alligatortanden. Obsidiaan (vulkanisch glas) uit de noordelijke Rocky Mountains (Idaho, Wyoming, Colorado) reist wellicht het verst: richting zuidelijk Texas, Ohio en de kust van Alaska.
Volken, talen, culturen, geschiedenis
Gebied
Noord-Amerika is het gebied van Groenland tot en met Panama (inclusief het de Grote en Kleine Antillen) en telt ongeveer 25 miljoen vierkante kilometer. Echter, in dit verhaal wordt het hele gebied ten zuiden van de VS weggelaten wegens historische ontwikkelingen. Het gebied dat overblijft (Groenland, Canada, VS) is alsnog ongeveer 22 miljoen vierkante kilometer. Het strekt zich uit van ongeveer 80 graden Noorderbreedte tot 30 graden Noorderbreedte (voor dit verhaal tot 25 graden NB) en van 20 graden Westerlengte (het vasteland echter vanaf 55/60 WL) tot 170 graden Westerlengte. Het grenst aan vier grote wateroppervlakten. In het noorden de Arctische Oceaan. In het oosten aan de Atlantische Oceaan, in het zuiden aan de Golf van Mexico en in het westen de Grote Oceaan.
Klimaat
Door het grote oppervlakte en de uitgestrektheid over de breedtegraden, zijn er veel verschillende klimaten. Groenland (tussen 83 en 60 NB) kent voornamelijk een Polair klimaat (E), evenals het uiterste noorden van Canada. Het grootste gedeelte van Canada (vanaf 70 NB in het westen en 60 NB in het oosten) kent echter een Continentaal (D) klimaat. Uitzondering is de westkust (van 60 NB tot 49 NB) dat, net als het westen van Europa, een Gematigd klimaat (C) heeft dankzij een warme golfstroom. Het oosten van de VS (70 WL - 100 WL) kent een vervolg op dit patroon. Langzaam wordt het warmer en rond de 40 NB gaat het Continentale (D) klimaat over in een gematigd (C) klimaat. Het uiterste zuiden van Florida tot slot (vanaf ongeveer 27 NB) kent een Tropisch (A) klimaat. Behalve in het uiterste noorden en westen (binnenland Alaska en west Canada) valt er tussen de 500 en 2000 mm neerslag/jaar. Vanaf 100 WL wordt het steeds droger totdat de westkust wordt bereikt. Tot 105 WL is er een Steppeklimaat (BS), de Prairies. Daarna wordt het onoverzichtelijk omdat het grote berggebied begint (Rocky Mountains). Allerlei verschillende klimaten wisselen elkaar af. Enkel in het zuidwesten (Arizona, Nevada en in Mexico de staat Sonoro). Tot slot de westkust. Zoals gezegd kent de noordkust (vanaf 60 NB) een Gematigd (C) klimaat. Dit loopt helemaal door tot de grens met Mexico (+/ 32 NB).
Flora en fauna
De flora en fauna volgt uiteraard de klimaten. In het uiterste noorden groeit bijzonder weinig (alleen toendra) en is bedenkt met ijs (voornamelijk in de winter maar voor en deel ook in de zomer). Hier wonen een aantal grote zoogdieren zoals rendieren, muskusossen, ijsberen en grote zeezoogdieren (walrussen, zeehonden, walvissen). In de naaldwouden van Alaska en het grootste gedeelte van Canada (D klimaat) wonen ook een flink aantal grote zoogdieren zoals elanden, rendieren, beren en wolven. Het is ook een gebied met veel rivieren en meren waardoor er veel vis aanwezig is. Het Amerikaanse loofbos (met ongeveer dezelfde soort dieren als in West-Europa zoals herten, beren, konijnen, wezelachtigen en vossen) begint rond 45 NB en bestrijkt het gehele oosten. De steppes bestaan voornamelijk uit grassen en de natuurlijke bewoners, de bizons (hoewel die in 1492 van Alaska tot in Florida en van Oregon tot in New York voorkwamen), de gaffelbokken en de prairiehonden. In de bergen wonen (net als in Eurazië) bergschapen en geiten (gems). Het warmere zuidwesten brengt cactussen (alleen in op het Amerikaanse continent zijn cactussen inheems) en dieren als de pekarie (soort zwijn), grote reptielen (adders, gilamonster, etc…) en spinnen (zwarte weduwe). De westkust (in het noorden gematigd regenwoud en in het zuiden mediterrane vegetatie) kent uiteraard veel zeedieren (zeeotter, walvissen) maar ook veel eerder genoemde grote zoogdieren (elanden, beren, schapen, etc). Verder is het gebied bekend om z’n grote hoeveelheden zoetwatervis (zalm). Tot slot waren er in Florida en de Mississippi bijvoorbeeld alligators en kwam ook de jaguar voor 1492 in een groot deel van het zuiden voor (naast de poema die in bijna geheel Noord-Amerika te vinden is). Hoe verder men naar het zuiden gaat, hoe groter de diversiteit aan vogels. De Amerikaanse adelaar is natuurlijk het bekendst.
Mensen
Eersten: ?-10.000 jaar terug
Hoe lang Noord-Amerika al bewoond is, is niet zeker. Tot voor kort (en dat is nog te lezen in d meeste school- en universiteitsboeken) nam bijna iedereen aan dat ze vanuit Siberië over en landbrug (tussen Siberië en Alaska) waren komen lopen. Dit zou ongeveer 12.500 jaar geleden gebeurd zijn. Tegenwoordig zijn d meningen zeer scherp verdeeld en is er een groeiende aanhang voor de zogenaamde “Westkusttheorie”. Deze theorie zegt dat de eerste Noord-Amerikanen vanuit Noord-Azië (niet per se Siberië) zijn komen varen langs de Amerikaanse westkust. Dit heeft als voordeel dat voedsel geen probleem geweest hoefde te zijn en dat men niet afhankelijk was van een landbrug tussen de continenten. Steeds harder wordend bewijsmateriaal (genetisch, taalkundig en steeds vaker ook archeologisch) lijkt een definitieve tik uit te delen aan de “wadlopertheorie” van de Beringstraat. In dit geval zijn mensen al (veel) langer in Noord-Amerika dan altijd gedacht. Feit is dat ze 10.000 jaar geleden overal waren.
Settelen: 8000 – 5000 voor Christus
In die periode (ongeveer 8000 voor Christus) begint de zogenaamde Archaïsche periode. Mensen blijven steeds vaker op en bepaalde plek wonen en steeds intensiever gebruik te maken van de natuurlijke hulpbronnen. De oudste tumulus (van steen, hout en aarde) in Noord-Amerika is ouder dan die in Europa. Zo zijn de hunebedden in Nederland van ongeveer 3500 voor Christus terwijl de Bretonse megalieten (Carnac b.v.) ongeveer van 5000 v. Chr. zijn. Stonehenge in Engeland is van ongeveer 3000 v. Chr. (de eerste stenen waarschijnlijk rond 2500 v. Chr.). L’Anse Amour, Labrador (hoewel minder spectaculair dan Carnac of Stonehenge) dateert van ongeveer 6500 v. Chr. Groot verschil tussen deze mensen en de eerste megalietbouwers van Europa is echter dat de Europeanen boeren (de eerste van West-Europa) waren terwijl de mensen van L’Anse Amour op de zee gericht waren. In het oosten van de VS zoeken de meeste mensen hun woning langs de rivieren. Daar is het meeste voedsel en de lange rivieren zijn uitstekende communicatieroutes.
Heuvelbouwers, landbouwers, handel, metaal en aardewerk: 5000 – 1000 v. Chr.
De Laat Archaïsche Periode (4900 – 1250 v. Chr.) laat allerlei belangrijke veranderingen zien. Vanaf ongeveer 5000 voor Christus (misschien al 5500) ontstaan de eerste echte vaste nederzettingen (zelfde periode ongeveer als West-Europa). Rond het zuiden van de Mississippi worden de eerste kleine kunstmatige heuvels opgericht (met eerste “grote” ceremoniële centrum Watson Brake, Louisiana tussen 4000 en 3500 voor Christus) en tussen 5000 en 4000 wordt rond het Great Lakes gebied voor het eerst koper gewonnen. Ook landbouwgewassen verschijnen op het toneel. Naast de uitheemse fleskalebas (van oorsprong een Afrikaanse soort en al heel vroeg in Amerika gekweekt, in Noord-Amerika al vanaf 6000 v. Chr.) komen de pompoen en de zonnebloem (eerste verbouwd rond 3000 v. Chr.) en vanaf 2500 v. Chr. verschillende zaden zoals Marsh Elder, Ganzenvoet, Amarant, Maygrass, Kleine Gerst, etc… Dit gebeurd voornamelijk in het oosten maar ook in het zuidwesten en de prairies (zonnebloemen zijn inheems in Amerikaanse staten als Colorado). De Mexicaanse maïs komt rond 2000 voor Chr. in het zuidwesten aan maar het zou nog een tijd duren voordat het een dominant gewas zou worden. De oudste tabak in Noord-Amerika (ook een tropische plant uit het zuiden) is gevonden in de staat Illinois (ongeveer 250 na Chr.). Ook aardewerk doet rond 2500 voor Chr. z’n intrede. Dit in het Atlantische kustgebied van Florida, Georgia en de Carolinas. Al deze ontwikkelingen leiden ertoe dat de handel in exotische materialen zeer sterk toeneemt. Koper (en later ook zilver en stukjes goud) uit het Great Lakes gebied gaat naar het zuiden, oosten en westen. Verschillende harde stenen (zoals mica’s) worden geëxporteerd vanuit het Appalachen gebergte. De Golfkust levert dierlijke producten zoals schildpadschilden en alligatortanden. Obsidiaan (vulkanisch glas) uit de noordelijke Rocky Mountains (Idaho, Wyoming, Colorado) reist wellicht het verst: richting zuidelijk Texas, Ohio en de kust van Alaska.
woensdag 20 augustus 2008
Peru
Peruaanse Amazone-indianen hebben de voorbije tien dagen een waterkrachtcentrale bezet, de werken aan een gaspijpleiding stilgelegd en een twintigtal agenten gegijzeld. Ze vinden dat ze onvoldoende zeggenschap hebben over grote projecten die in hun gebieden worden opgestart.
Zondag raakten in de provincie Bagua een Aguaruna-indiaan en een agent zwaargewond bij een confrontatie tussen de politie en actievoerders die de waterkrachtcentrale van Aramango hadden bezet. Verder liepen nog acht agenten en vier indianen letsels op. De politie zette traangas in om de bezetters te verdrijven.
Noodtoestand
De Peruaanse regering heeft voor 30 dagen de noodtoestand afgekondigd in een aantal provincies en regio’s in het noorden, het oosten en het zuiden van het land. Dat geeft het leger de mogelijkheid om daar de orde te herstellen. Voorlopig houdt het leger de gebieden waar geprotesteerd wordt vanuit de lucht in het oog. In Bagua warden ook 1.500 agenten en soldaten samengetrokken.
De inheemse actievoerders eisen dat de Peruaanse regering twee decreten intrekt die private investeringen in indianengebieden vergemakkelijken. Volgens de Peruaanse grondwet zijn de inheemse territoria onaantastbaar, en dat principe willen de indianen bevestigd zien. Ze eisen ook dat Peru zich houdt aan een internationaal verdrag dat voorschrijft dat inheemse volken geconsulteerd moeten worden over projecten op hun grondgebied.
Vrijdag werd de Peruaanse milieuminister Antonio Brack erop uitgestuurd om met de leiders van de opstand te praten, maar dat haalde niets uit. De Peruaanse regering wil niet echt onderhandelen met de indianen zolang de acties aanhouden.
Indianenleiders lieten maandag weten dat ze niet zullen wijken. “De regering heeft een open oorlog verklaard aan de inheemsen, en we blijven hier tot het probleem is opgelost”, zei Alberto Pizango, de voorzitter van de Peruaanse indianenkoepel Aidesep, vergezeld door enkele stamhoofden. Pizango kondigde een staking van onbeperkte duur aan in de indianengebieden.
Manipulatie
Volgens milieuminister Brack worden de actievoerders gemanipuleerd door een internationale beweging die opkomt voor de onafhankelijkheid van de Aguaruna-indianen in Peru en Ecuador.
Intussen hebben de eisen van de indianen ook het Peruaanse parlement bereikt. Volgens de voorzitter van de Commissie voor Milieu en Volken uit de Andes en het Amazonegebied, Roger Nájar, behandelt het parlement vandaag (dinsdag) twee wetsvoorstellen om de omstreden decreten in te trekken.
Nájar zegt dat hij al twee brieven stuurde aan de regering om hen attent te maken op de eisen van de indianen, maar daar kwam geen antwoord op. Aidesep-voorzitter Pizango zegt dat de indianen hun acties eventueel zullen staken als het parlement de eisen ter harte neemt.
Peruaanse Amazone-indianen protesteren al langer tegen de ontginning van olie- en gasvoorraden en de bouw van waterkrachtcentrales in het Amazonegebied. De milieuschade die daarbij wordt aangericht, bedreigt de levenswijze van de indianen. De vrees is dat de twee omstreden decreten de economische activiteit in het Amazonewoud nog zullen doen toenemen.
De Peruaanse indianen hebben een lijst van 38 wetten en besluiten waarvan ze vinden dat die hun rechten aantasten. Ze vinden dat hun situatie er de laatste jaren op achteruitgaat, terwijl andere Zuid-Amerikaanse landen net meer beginnen te doen voor hun inheemse bevolking.
Bron: IPS
bron 2: http://www.hbvl.be/nieuws/buitenland/default.asp?art=%7B027AF4A7-31EB-46B4-8534-EE563ABDEF5D%7D
Zondag raakten in de provincie Bagua een Aguaruna-indiaan en een agent zwaargewond bij een confrontatie tussen de politie en actievoerders die de waterkrachtcentrale van Aramango hadden bezet. Verder liepen nog acht agenten en vier indianen letsels op. De politie zette traangas in om de bezetters te verdrijven.
Noodtoestand
De Peruaanse regering heeft voor 30 dagen de noodtoestand afgekondigd in een aantal provincies en regio’s in het noorden, het oosten en het zuiden van het land. Dat geeft het leger de mogelijkheid om daar de orde te herstellen. Voorlopig houdt het leger de gebieden waar geprotesteerd wordt vanuit de lucht in het oog. In Bagua warden ook 1.500 agenten en soldaten samengetrokken.
De inheemse actievoerders eisen dat de Peruaanse regering twee decreten intrekt die private investeringen in indianengebieden vergemakkelijken. Volgens de Peruaanse grondwet zijn de inheemse territoria onaantastbaar, en dat principe willen de indianen bevestigd zien. Ze eisen ook dat Peru zich houdt aan een internationaal verdrag dat voorschrijft dat inheemse volken geconsulteerd moeten worden over projecten op hun grondgebied.
Vrijdag werd de Peruaanse milieuminister Antonio Brack erop uitgestuurd om met de leiders van de opstand te praten, maar dat haalde niets uit. De Peruaanse regering wil niet echt onderhandelen met de indianen zolang de acties aanhouden.
Indianenleiders lieten maandag weten dat ze niet zullen wijken. “De regering heeft een open oorlog verklaard aan de inheemsen, en we blijven hier tot het probleem is opgelost”, zei Alberto Pizango, de voorzitter van de Peruaanse indianenkoepel Aidesep, vergezeld door enkele stamhoofden. Pizango kondigde een staking van onbeperkte duur aan in de indianengebieden.
Manipulatie
Volgens milieuminister Brack worden de actievoerders gemanipuleerd door een internationale beweging die opkomt voor de onafhankelijkheid van de Aguaruna-indianen in Peru en Ecuador.
Intussen hebben de eisen van de indianen ook het Peruaanse parlement bereikt. Volgens de voorzitter van de Commissie voor Milieu en Volken uit de Andes en het Amazonegebied, Roger Nájar, behandelt het parlement vandaag (dinsdag) twee wetsvoorstellen om de omstreden decreten in te trekken.
Nájar zegt dat hij al twee brieven stuurde aan de regering om hen attent te maken op de eisen van de indianen, maar daar kwam geen antwoord op. Aidesep-voorzitter Pizango zegt dat de indianen hun acties eventueel zullen staken als het parlement de eisen ter harte neemt.
Peruaanse Amazone-indianen protesteren al langer tegen de ontginning van olie- en gasvoorraden en de bouw van waterkrachtcentrales in het Amazonegebied. De milieuschade die daarbij wordt aangericht, bedreigt de levenswijze van de indianen. De vrees is dat de twee omstreden decreten de economische activiteit in het Amazonewoud nog zullen doen toenemen.
De Peruaanse indianen hebben een lijst van 38 wetten en besluiten waarvan ze vinden dat die hun rechten aantasten. Ze vinden dat hun situatie er de laatste jaren op achteruitgaat, terwijl andere Zuid-Amerikaanse landen net meer beginnen te doen voor hun inheemse bevolking.
Bron: IPS
bron 2: http://www.hbvl.be/nieuws/buitenland/default.asp?art=%7B027AF4A7-31EB-46B4-8534-EE563ABDEF5D%7D
maandag 21 juli 2008
vrijdag 11 juli 2008
Bretons
Wie "bretonse muziek" (of liever: music bretonne/breton music) intypt op youtube, zal veel (vaak ook zeer slecht opgenomen) onzin aantreffen. Bijzonder weinig zal bovendien ook daadwerkelijk in de Bretonse taal zijn. Na lang zoeken heb ik toch wat gevonden. Het eerste is een live optreden van de Bretonse folkgroep Tri Yann ("de" Drie Jan"nen"). Zoals te is dit idd erg folkore. Wel echter folkore van hoge kwaliteit. Tri Yann bestaat al erg lang (dat is ze wel aan te zien ook! hahahaha!) en heeft de interesse voor Bretonse muziek, cultuur en taal gebracht naar geheel Frankrijk en zelfs daarbuiten. Daar komt bij dat ze niet enkel "doedelzakkeren" (een instrument dat nota bene in z'n geheel niet uit Bretagne afkomstig is!), maar ook in het Bretons zingen, soms zelfs op de traditionele manier (video 2, 3 en 4). Dit is echter een optreden en bij zulke grote optredens hoort nu eenmaal veel poespas. Voor de duidelijkheid:
-kilt & doedelzak: niet traditioneel (import uit Alba, beter bekend onder de naam Schotland)
-het dansen van de 2 jongens en meisjes: wél traditioneel (let op dat springen van de jongens! Die meiden hebben sterke armspieren nodig! ;)
-het lied zelf: wel traditioneel en een mooie tekst (zie onder)
Fransoisig - Tri Yann
Tekst
Nozvezh kentañ ma eured me'm oa komadaman
Evit servijan ar Roue, red eo bezhañ kontan.
Evit servijan ar Roue, red eo obeisso,
Met ma dousig Fransisa 'chom d'ar gêr o ouelo.
"Tevet, tevet, Fransoizig, tevet na ouelit ket,
A-benn un daou pe un tri bloaz me 'deuï c'hoazh d'ho kwelet!"
Paseet an daou an tri bloaz, ar berved 'zo ivez,
Nag ar vartolod yaouank ne zeu tamm da vale.
Ar plac'hig a oa yaouank hag a gave hir he amzer,
'Doa lakaet e-barzh (h)e sonj da zimeziñ 'darre.
Na pa oa tud an eured diouzh an taol o koanio,
N'em gavas ur martolod 'ban ti a c'houl' lojo:
"Bonjour d'oc'h matez vihan, na c'hwi lojefe?
Me 'zo martolod yaouank 'tistreiñ eus an arme".
eigen (directe) vertaling
M'n eerste huwelijksnacht werd ik opgeroepen
Om de Koning te dienen. Het is verplicht.
Om de Koning te dienen moet men gehoorzamen
Maar mijn lieve Fransisa zal huilend thuisblijven.
"Kom op, kom op Fransoisig, kom op, huil niet,
Binnen twee of drie jaar ben ik weer terug om je te zien!"
Voorbij gingen de twee en drie jaar, en de vierde ook,
(maar) Geen een jonge matroos kwam terug.
Het meisje was jong en vond het lang duren
En dacht erover na om opnieuw te trouwen.(letterlijk: het was gezet in haar gedachte te trouwen weer)
En toen het (nieuwe!) paar aan het banket zat,
kwam er een matroos (naar voren) die vroeg of hij kon blijven slapen:
"Gegroet jongedame, wilt u me laten overnachten?
Ik ben een jonge matroos, teruggekomen uit het leger".
En toch... Vergeet alle doedelzakken en andere folklore... DIT is de basis... (live optreden van Annie Ebrel (haar partner ken ik niet), een van de nog levende groten
En zo "hoort" het écht! :) Live uitvoering op straat!
Traditioneel in een modern jasje
En tot slot goed nieuws: Frankrijk erkent eindelijk de regionale talen!
-kilt & doedelzak: niet traditioneel (import uit Alba, beter bekend onder de naam Schotland)
-het dansen van de 2 jongens en meisjes: wél traditioneel (let op dat springen van de jongens! Die meiden hebben sterke armspieren nodig! ;)
-het lied zelf: wel traditioneel en een mooie tekst (zie onder)
Fransoisig - Tri Yann
Tekst
Nozvezh kentañ ma eured me'm oa komadaman
Evit servijan ar Roue, red eo bezhañ kontan.
Evit servijan ar Roue, red eo obeisso,
Met ma dousig Fransisa 'chom d'ar gêr o ouelo.
"Tevet, tevet, Fransoizig, tevet na ouelit ket,
A-benn un daou pe un tri bloaz me 'deuï c'hoazh d'ho kwelet!"
Paseet an daou an tri bloaz, ar berved 'zo ivez,
Nag ar vartolod yaouank ne zeu tamm da vale.
Ar plac'hig a oa yaouank hag a gave hir he amzer,
'Doa lakaet e-barzh (h)e sonj da zimeziñ 'darre.
Na pa oa tud an eured diouzh an taol o koanio,
N'em gavas ur martolod 'ban ti a c'houl' lojo:
"Bonjour d'oc'h matez vihan, na c'hwi lojefe?
Me 'zo martolod yaouank 'tistreiñ eus an arme".
eigen (directe) vertaling
M'n eerste huwelijksnacht werd ik opgeroepen
Om de Koning te dienen. Het is verplicht.
Om de Koning te dienen moet men gehoorzamen
Maar mijn lieve Fransisa zal huilend thuisblijven.
"Kom op, kom op Fransoisig, kom op, huil niet,
Binnen twee of drie jaar ben ik weer terug om je te zien!"
Voorbij gingen de twee en drie jaar, en de vierde ook,
(maar) Geen een jonge matroos kwam terug.
Het meisje was jong en vond het lang duren
En dacht erover na om opnieuw te trouwen.(letterlijk: het was gezet in haar gedachte te trouwen weer)
En toen het (nieuwe!) paar aan het banket zat,
kwam er een matroos (naar voren) die vroeg of hij kon blijven slapen:
"Gegroet jongedame, wilt u me laten overnachten?
Ik ben een jonge matroos, teruggekomen uit het leger".
En toch... Vergeet alle doedelzakken en andere folklore... DIT is de basis... (live optreden van Annie Ebrel (haar partner ken ik niet), een van de nog levende groten
En zo "hoort" het écht! :) Live uitvoering op straat!
Traditioneel in een modern jasje
En tot slot goed nieuws: Frankrijk erkent eindelijk de regionale talen!
dinsdag 8 juli 2008
23:23
het is 23:23 en ik lees verder in m'n mooie boek. Uitgekomen in 2008, schrewikkelijk up-to-date dus:
Handbook of South American Archaeology
edited by Helaine Silverman & William H. Isbell
en... Vol met leukigheden.
Hoevaak moet ik het nog zeggen? HOEZO
NIEUWE WERELD???
12.871 BC: Monte Verde (Chili)
11.050 BC: Quebrada Jaguay (Peru) & Pre Vegas (Ecuador)
10.950 BC: Quebrada Tacahuy (Peru)
9460 BC: Las Vegas (Ecuador)
Dit zijn zekere data. Gekalibreerd (= verbeterd) en wel.
En dan nu:
King Clovis (VS): rond de 11.457 en 10.994 BC (gekalibreerd)... LATER dus dan Monte Verde en niet veel ouder dan de Quebrada's en de de Pre Vegas cultuur in Peru/Ecuador.
En zoals ik al zei: dit zijn ZEKERE DATA. Ik heb het hier NIET over de data die door de meeste specialisten niet geloofd worden zoals de mogelijke datum van Pikimachay (Peru: 19.763 calBC) of data zoals gegeven voor sommige sites (Pedra Ferada, etc...) in Brazilië (tussen 50.000 en 60.000 jaar oud --> oudste menselijke resten: 12.310 calBC), Mexico (+/- 40.000 jaar oud) en sinds kort zelfs de VS (+/- 35.000 jaar). Of over de data die écht behoorlijk veel rotzooi zouden trappen in de menselijke geschiedenis (data van 1 miljoen jaar of meer zoals in Brazilië).
Hoe kan het dus dat de oudste ZEKERE datum in het uiterste zuiden van Zuid-Amerika is? Kwam men toch vanuit Australië en Antarctica? Of (als de Braziliaanse sites hout snijden) direct vanuit Afrika? Of... kan het nóg erger? ("1 miljoen+ jaar" is immers in overeenstemming met b.v. Homo erectus en dus de eerste mensen bekend buiten Afrika. Hoe kwamen die daar dan?)
Zeker dus nu 15.000 jaar in Amerika. Dat is nog altijd een goeie 35.000 jaar na Europa. Ik ben geneigd de data rond 40.000 jaar te geloven (zie eerdere blogs) maar 1 ding is in ieder geval mooi: het einde van Clovis lijkt in zicht. Zelfs een verderfelijk fenomeen als National Geographic heeft het nu vaker en vaker over pre-Clovis...
En dan deel 2: landbouw
De Vegas mensen wisten al wat het was (of te wel: +/- 9500 BC...) en ook in Peru zijn er steeds meer aanwijzingen. Maïs gaat ook steeds verder terug. In Panama, Colombia en Ecuador tussen 5000 en 6000 BC (zie eerdere blog) en misschien zelfs wel helemaal al in Chili rond die tijd (m'n nieuwe boek!). Laatst weer nieuwe data voor Mexico tegen de 8000 BC...
en dan deel 3: archtectuur, piramides, steden
In Peru ziten we inmiddels dik rond de 3500 BC... (Caral is al lang niet meer de oudste). Mogelijk tellen we daar zelfs nog 1000 jaar bij op voor de site in Tumbes (zie eerdere blog). Prangende vraag in deze: waar blijft Meso Amerika???
deel 4: aardewerk
In de Amazone inmiddels tegen de 6000 BC, Colombia en Ecuador ongeveer 4000 BC. Panama tussen 3500 en 3000 BC. Weer: waar blijft Meso Amerika???
deel 5: metalen
In het noorden (rond Great Lakes tussen VS en Canada, zie eerdere blog) zoals gezegd zo rond 5000 BC. In het zuiden (Peru) sinds kort rond 2000 BC. Nog steeds is dat laatste getal veel later dan in Eurazië. Waarom? Mogelijk dat het te maken heeft met andere voorwerpen zoals turkoois, jade, zeeschelpen (strombus, spondylus, paarlemoer), lapis, obsidiaan, etc... hoewel al deze dingen ook in Eurazië te vinden zijn.
ERGO: Nieuwe Wereld eerste drie inmiddels even oud of zelfs ouder. Aardewerk ietsjes jonger maar niet veel (behalve in Japan waar veel ouder is). Metalen stuk later (hoewel niet in Noord!)
Kortom: 2 Oude Werelden en geen Nieuwe.
L.
Nu is het 0: 49
Handbook of South American Archaeology
edited by Helaine Silverman & William H. Isbell
en... Vol met leukigheden.
Hoevaak moet ik het nog zeggen? HOEZO
NIEUWE WERELD???
12.871 BC: Monte Verde (Chili)
11.050 BC: Quebrada Jaguay (Peru) & Pre Vegas (Ecuador)
10.950 BC: Quebrada Tacahuy (Peru)
9460 BC: Las Vegas (Ecuador)
Dit zijn zekere data. Gekalibreerd (= verbeterd) en wel.
En dan nu:
King Clovis (VS): rond de 11.457 en 10.994 BC (gekalibreerd)... LATER dus dan Monte Verde en niet veel ouder dan de Quebrada's en de de Pre Vegas cultuur in Peru/Ecuador.
En zoals ik al zei: dit zijn ZEKERE DATA. Ik heb het hier NIET over de data die door de meeste specialisten niet geloofd worden zoals de mogelijke datum van Pikimachay (Peru: 19.763 calBC) of data zoals gegeven voor sommige sites (Pedra Ferada, etc...) in Brazilië (tussen 50.000 en 60.000 jaar oud --> oudste menselijke resten: 12.310 calBC), Mexico (+/- 40.000 jaar oud) en sinds kort zelfs de VS (+/- 35.000 jaar). Of over de data die écht behoorlijk veel rotzooi zouden trappen in de menselijke geschiedenis (data van 1 miljoen jaar of meer zoals in Brazilië).
Hoe kan het dus dat de oudste ZEKERE datum in het uiterste zuiden van Zuid-Amerika is? Kwam men toch vanuit Australië en Antarctica? Of (als de Braziliaanse sites hout snijden) direct vanuit Afrika? Of... kan het nóg erger? ("1 miljoen+ jaar" is immers in overeenstemming met b.v. Homo erectus en dus de eerste mensen bekend buiten Afrika. Hoe kwamen die daar dan?)
Zeker dus nu 15.000 jaar in Amerika. Dat is nog altijd een goeie 35.000 jaar na Europa. Ik ben geneigd de data rond 40.000 jaar te geloven (zie eerdere blogs) maar 1 ding is in ieder geval mooi: het einde van Clovis lijkt in zicht. Zelfs een verderfelijk fenomeen als National Geographic heeft het nu vaker en vaker over pre-Clovis...
En dan deel 2: landbouw
De Vegas mensen wisten al wat het was (of te wel: +/- 9500 BC...) en ook in Peru zijn er steeds meer aanwijzingen. Maïs gaat ook steeds verder terug. In Panama, Colombia en Ecuador tussen 5000 en 6000 BC (zie eerdere blog) en misschien zelfs wel helemaal al in Chili rond die tijd (m'n nieuwe boek!). Laatst weer nieuwe data voor Mexico tegen de 8000 BC...
en dan deel 3: archtectuur, piramides, steden
In Peru ziten we inmiddels dik rond de 3500 BC... (Caral is al lang niet meer de oudste). Mogelijk tellen we daar zelfs nog 1000 jaar bij op voor de site in Tumbes (zie eerdere blog). Prangende vraag in deze: waar blijft Meso Amerika???
deel 4: aardewerk
In de Amazone inmiddels tegen de 6000 BC, Colombia en Ecuador ongeveer 4000 BC. Panama tussen 3500 en 3000 BC. Weer: waar blijft Meso Amerika???
deel 5: metalen
In het noorden (rond Great Lakes tussen VS en Canada, zie eerdere blog) zoals gezegd zo rond 5000 BC. In het zuiden (Peru) sinds kort rond 2000 BC. Nog steeds is dat laatste getal veel later dan in Eurazië. Waarom? Mogelijk dat het te maken heeft met andere voorwerpen zoals turkoois, jade, zeeschelpen (strombus, spondylus, paarlemoer), lapis, obsidiaan, etc... hoewel al deze dingen ook in Eurazië te vinden zijn.
ERGO: Nieuwe Wereld eerste drie inmiddels even oud of zelfs ouder. Aardewerk ietsjes jonger maar niet veel (behalve in Japan waar veel ouder is). Metalen stuk later (hoewel niet in Noord!)
Kortom: 2 Oude Werelden en geen Nieuwe.
L.
Nu is het 0: 49
woensdag 2 juli 2008
something "vissig" about the "Brits", de "Nederlandsche Franschen" en de "fake Grieken": een beetje Europese geschiedenis
Deze blog staat natuurlijk vol met indianen. Indiaanse geschiedenis, indiaanse rechten. Indianen als Amerikanen. Ook Afrika kwam al een aantal keer aan bod, evenals delen van Azië (vooral China). Maar over Europa heb ik het nooit echt gehad. Dat komt uiteraard omdat het ALTIJD en OVERAL over Europa gaat. Europa en "Neo-Europa" (=Canada, VS, Latijns-Amerika, Australië, Nieuw Zeeland, etc...).
Ik ben wel een keertje begonnen over Europa maar tot nu toe niet verder gegaan.Toch ontstaan veel misvattingen over "de rest van de wereld" door het ontbreken van juiste kennis over Europa zelf.
Om een inleiding te geven, begin ik met drie stellingen die de meeste lezers zal verassen.
1. Engelsen zijn geen Britten
2. Nederlanders zijn Fransen
3. Oude Grieken bestaan niet
Vooral het tweede punt zal misschien wat verbazing wekken aangezien ik dit alles in het Nederlands (Frans!!!) schrijf. Ik zal de punten echter netjes afwerken.
1. Engelsen zijn geen Britten
Tegenwoordig denken ook de meeste Engelsen van wel. Historisch gezien klopt er echter geen moer van. Britten en Engelsen zijn namelijk twee heel verschillende volkeren. De Britten komen (kwamen) uit het huidige Groot Brittanië minus Schotland. Dat zijn dus het huidige Engeland en Wales. De Engelsen kwamen... uit wat nu het noorden van Duitsland is.
Wie op de kaart van Duitsland kijkt kan dat ook nog wel zien. In de meest noordelijke Duitse deelstaat (Schleswig-Holstein) ligt, tegen de grens met Denemarken, de regio "Angeln". Een andere naam voor het Engels is ook "Angelsaksisch". Of te wel: "het Saksisch van de Angelen". En het Saksisch wordt gesproken in Saksen, noord Duitsland.
Ook aan het Oud-Engels (5de-12de eeuw) is dat zeer goed te zien. Het tegenwoordige Engels heeft zeer veel woorden overgenomen uit andere talen (vooral Frans) maar nog steeds is de verwantschap met Nederlands en Duits overduidelijk:
Ned: Hij is vijf jaar (oud) en zijn naam is Hans
Eng: He is five years (old) and his name is Hans
Dui: Er ist fünf Jahren (alt) und seine Name ist Hans
Maar is dit hieronder Engels, Duits of Nederlands??
ic þearf = ik heb nodig
þū wāst = jij weet
frigen = vragen
steort = staart
Het is dus Engels. Tegenwoordig is het zo:
I need
you know
to ask
tail
Engelsen komen dus oorspronkelijk uit het noorden van Duitsland. Samen met de Saksen, Juten (uit Denemarken) en een aantal Friezen kwamen ze rond 450 aan in wat nu Engeland (land van de Engelsen/Angelen) is. Alleen heette dat land toen niet zo. Dat land heette toen: "Britannia". En de inwoners van dit eiland waren de "Britten".
Deze Britten hadden helemaal geen verwantschap met de Engelsen en spraken ook een heel andere taal. Deze Britten waren namelijk Kelten. De beroemdste oude Brit is waarschijnlijk wel de legendarische koning Arthur. Ook de tovenaar Merlijn en ridder Lancelot uit hetzelfde "koning Arthur verhaal" zijn echter Britten. En ja... De grote nationale held Koning Arthur sprak dus geen woord Engels...
Goed, zou je kunnen zeggen, dat was tóen. De 5de eeuw na christus! Waar hebben we het over! De Engelsen hebben gewoon de naam overgenomen en noemen zichzelf nu Britten. Die oude Britten bestaan niet meer.
Niet helemaal waar... Want die oude Britten bestaan weliswaar niet meer (net als de oude Angelen en Saksen), maar de nazaten van die oude Britten zijn vandaag de dag springlevend en wonen... in Wales, Cornwall en... Bretagne! Ook hun taal is nog steeds levend. Welsh, Cornish (was uitgestorven in de 17de eeuw maar wordt nieuw leven in geblazen) en Bretons (Brits!) zijn Keltische talen en komen voort uit de taal van die Oude Britten, de taal van Koning Arthur, Merlijn en Lancelot.
In het Bretons heet Groot Brittannië "Breizh Veur" en Bretagne zelf is "Breizh Vihan" (afgekort tot "Breizh", Bretagne). "Veur" (eigenlijk "meur") betekent "groot" en "vihan" (eigenlijk "bihan") betekent "klein". Zo kunnen we ook zien dat de "Great" uit "Great Britain" niets te maken heeft met hoe groots of machtig het Britse (Engelse!) wereldrijk wel niet was. De naam is al veel ouder en slaat op het feit dat er ook een "klein" Britannië is, aan de overkant van het Kanaal.
De volgende woorden zijn "Oud Brits", "Welsh", "Bretons" + Nederlandse vertaling
abonā = avon = aven = rivier
tan/tain/dain = dyn = den = mens
dubr = dwr = dour = water
tan = tan = tan = vuur
Vertaling van zinnetje boven in Bretons:
Pemp bloaz eo ha Hans eo e anv
vijf jaar is en Hans is zijn naam
Kortom: Engelsen zijn geen Britten.
2. Nederlanders zijn Fransen
Ja... Tis toch heus waar. En de taal waarin ik nu schrijf is Frans! We gaan andermaal terug naar het begin van de Middeleeuwen, of liever nog, een aantal eeuwen eerder, naar het begin van elke Asterix strip.
Zo'n 2000 jaar geleden was heel Gallië (zo heette Frankrijk toen) bezet door de soldaten van Caesar, de Romeinse veldheer. Héél Gallië? NEE!
Wie waren Asterix en Obelix? Inwoners van Gallië en dus Galliërs, of te wel: Kelten! Inderdaad, neefjes van de Britten in Britannia waar we het zojuist over hadden. Volgens Caesar leek de taal van de Galliërs en de Britten erg op elkaar:
Oud Gallisch - modern Bretons - modern Welsh
ab - aven - avon = rivier
dubron - dour - dwr = water
tout(a) - tud - tud = mensen/volk
mapos - mab - mab = zoon
petuar - pewar - pedwar = vier
Frankrijk heette in de tijd van Caesar dus Gallië (waarschijnlijk is Caesar trouwens zelf de naamgever omdat het land voor die tijd helemaal geen eenheid was) en de (meeste) bewoners waren Keltische Galliërs. Na de val van het Romeinse rijk komen, evenals in Britannië, Germaanse volkeren het land binnen. Op het eiland waren dat zoals we zagen de Angelen, Saksen, Juten en Friezen. Zij stichten Engeland (en Saksenland --> West en East Sussex). In Gallië waren dat vooral de Franken. Deze Franken stichten hun eigen rijk in Gallië, het Franken Rijk (Frankrijk) en spraken hun eigen Germaanse taal, het Frankisch (Frans)...De tijd ging voorbij en hoewel de Franken zeer succesvol waren in hun gebiedsuitbreiding, bleken ze met te weinig om hun taal aan de oorspronkelijke Gallische bevolking op te kunnen leggen. Dit was de Romeinen trouwens wel gelukt want het Keltische bestaat ook niet meer. In de tijd dat de Franken Gallië veroverden, spraken de meeste mensen daar geen Gallisch meer maar een vorm van het Latijn. Vreemd genoeg slaagde de Franken er op den duur wél in om de naam voor deze vorm van het Latijn de naam voor hun eigen taal te geven. Simpel gezegd: het Gallische Latijn werd op den duur "Frans" genoemd terwijl het daar niets mee te maken heeft omdat Frans (Frankisch) een Germaanse taal was.
Hiermee is echter nog steeds niet uitgelegd waarom Nederlanders Fransen zijn en de Nederlandse taal eigenlijk het Frans is. Het antwoord is echter simpel. De Franken (oorspronkelijk afkomstig uit het grensgebied tussen het huidige Duitsland en België) gingen niet alleen naar het zuiden (Gallië), maar ook naar het noorden (huidige Nederland, liever: Westelijk Nederland en België). Hier behielden ze hun taal echter wel. Waarschijnlijk omdat men hier al Germaanse talen sprak (o.a. Fries). En het Frankisch ontwikkelde zich hier vanaf ongeveer 500 na Christus tot het (Oud) Nederlands.Kortom: niet de huidige Fransen spreken Frans of zijn Frans (ze spreken Gallisch Latijn en zijn voornamelijk afstammelingen van de Galliërs), maar de Nederlanders spreken en zijn het!
Laat het een Fransman niet horen! :)
Toch kun je het laten zien door de volgende voorbeelden die het moderne Frans (Gallisch Latijn) behouden heeft van het oorspronkelijke Frans (Frankisch). Die woorden lijken heel erg op het huidige Nederlands en niet op het oorspronkelijke Latijn:
Oud Frankisch - Modern Frans (Gallisch Latijn) - Nederlands - "Echt Latijn"
blao - bleu - blauw - caeruleus (licht blauw), lividus (donker blauw)
busk - bois - bos - silva
brekan - broyer (breken/vermalen) - breken - tritare
kiosan (proeven/voelen) - chosir - kiezen - eligere
danson - danser - dansen (en deinzen) - ballare
gardo - jardin - gaard (boom-gaard = tuin) - hortus (engels: garden)
Kortom: Nederlanders zijn Fransen en we spreken Frans!
3. Oude Grieken bestaan niet
Ook dit is waar. "Oude Grieken" zijn een creatie van mensen uit de Renaissance. En de term leeft voort onder historici vandaag de dag. Erg kwalijk als je het mij vraagt. De moderne Grieken zijn ook reuze trots op hun voorouders. Probleem is dat de Moderne Grieken wel bestaan en de Oude Grieken niet. Bovendien hebben die Oude de democratie niet uitgevonden of ze aan "ons" (West-Europa/Europa/Wereld) geschonken. Waarom allemaal niet?
In de tijd van de "Oude Grieken" (laten we zeggen vanaf 1000 voor Christus tot ongeveer het jaar 1, met vooral de nadruk op de laatste 500 jaar van dat millennium), de tijd dus van (mogelijk mythische) Odysseus en de (historische) Socrates, Plato, Aristotales, etc..., noemde geen een "Griek" zich "Griek". Griekenland bestond niet als land en de Grieken bestonden niet als volk. Trouwens, tot op de dag van vandaag noemen de Grieken zich geen Grieken maar "Elines". De naam "Griek" komt uit het Latijn.
Grieks sprekende volkeren kwamen in het huidige Griekenland ongeveer 2000 voor Christus. Grofweg kunnen we zeggen dat er duizend jaar later ongeveer drie Griekssprekende volkeren waren: Achaeërs, Ioniërs en Doriërs. De Ioniërs woonden in Athene. Deze volkeren waren echter geenszins een eenheid. Ze zagen zichzelf niet als één Grieks volk ook al spraken ze min of meer dezelfde taal en deelden ze min of meer dezelfde cultuur en religie. De vraag is zelfs of ze zichzelf zagen als Achaeër, Ioniër of Doriër. Ze waren verdeeld in stadstaatjes en men voelde zich meer Athener, Spartaan of Korintiër dan iets anders.
Er was dus ook niet zo iets als een Griekse cultuur, simpelweg omdat er geen Grieken waren. Griekenland was geen eenheid en had geen één cultuur. Dat maakt ook dat de Grieken niet de democratie hebben uitgevonden. Alleen in Athene was er (zeer tijdelijk) een democratie. Bovendien hebben "de Grieken" ook nooit "de democratie" naar de rest van Europa gebracht. In Nederland is zelfs waarschijnlijk nooit een "Oude Griek" geweest. Pas heel laat (19de/20ste eeuw) is men in het Westen het eigen politieke systeem "democratie" gaan noemen, niet omdat de we het van de Grieken gekregen hadden maar omdat het in de verte leek op het systeem dat de Atheners in de 5de/4de eeuw voor Christus hadden.
Daar komt bij dat de Atheners echt niet de eerste of enige waren die "democratie" hebben uitgevonden. Elders ter wereld (o.a. bij indianen in het noordoosten van de huidige VS, in het huidige Ethiopië en bij onze échte voorouders, de Germaanse en Keltische volkeren) hebben mensen politieke systemen bedacht die "democratisch" zijn.
Onze huidige "democratie" komt dus niet uit Griekenland (dat land bestond niet en we hebben het nooit van hen overgenomen), maar van de oude Germanen/Kelten, uit de Middeleeuwen en hoogstwaarschijnlijk van die indianen uit het noordoosten van de VS (zie de American Founding Fathers en allerlei Europese filosofen uit de 17de, 18de en begin 19de eeuw).
Ook het alfabet komt niet van de Grieken. Ons huidige alfabet hebben we (met enige aanpassingen) van de Romeinen (of liever: van Christelijke priesters die het gebruikte om de bevolking hier te kerstenen. De eigen -heidense- priesters, geleerden en koningen hadden een eigen schrift. Runen bij de Germanen en Ogham bij de Kelten). Het is waar dat de Romeinen het weer van de "Grieken" hadden (via de Etrusken), maar de Grieken zelf hebben het niet uitgevonden. Die hadden het weer van de Feniciërs en die van andere (Semitische) volkeren uit wat nu het Midden-Oosten is.
Jammer voor de "Oude Grieken" maar behalve de Griekse namen "democratie" & "alfabet", hebben ze "ons" niets gegeven.
Hoe konden ze ook als niet bestaand volk?
Ik ben wel een keertje begonnen over Europa maar tot nu toe niet verder gegaan.Toch ontstaan veel misvattingen over "de rest van de wereld" door het ontbreken van juiste kennis over Europa zelf.
Om een inleiding te geven, begin ik met drie stellingen die de meeste lezers zal verassen.
1. Engelsen zijn geen Britten
2. Nederlanders zijn Fransen
3. Oude Grieken bestaan niet
Vooral het tweede punt zal misschien wat verbazing wekken aangezien ik dit alles in het Nederlands (Frans!!!) schrijf. Ik zal de punten echter netjes afwerken.
1. Engelsen zijn geen Britten
Tegenwoordig denken ook de meeste Engelsen van wel. Historisch gezien klopt er echter geen moer van. Britten en Engelsen zijn namelijk twee heel verschillende volkeren. De Britten komen (kwamen) uit het huidige Groot Brittanië minus Schotland. Dat zijn dus het huidige Engeland en Wales. De Engelsen kwamen... uit wat nu het noorden van Duitsland is.
Wie op de kaart van Duitsland kijkt kan dat ook nog wel zien. In de meest noordelijke Duitse deelstaat (Schleswig-Holstein) ligt, tegen de grens met Denemarken, de regio "Angeln". Een andere naam voor het Engels is ook "Angelsaksisch". Of te wel: "het Saksisch van de Angelen". En het Saksisch wordt gesproken in Saksen, noord Duitsland.
Ook aan het Oud-Engels (5de-12de eeuw) is dat zeer goed te zien. Het tegenwoordige Engels heeft zeer veel woorden overgenomen uit andere talen (vooral Frans) maar nog steeds is de verwantschap met Nederlands en Duits overduidelijk:
Ned: Hij is vijf jaar (oud) en zijn naam is Hans
Eng: He is five years (old) and his name is Hans
Dui: Er ist fünf Jahren (alt) und seine Name ist Hans
Maar is dit hieronder Engels, Duits of Nederlands??
ic þearf = ik heb nodig
þū wāst = jij weet
frigen = vragen
steort = staart
Het is dus Engels. Tegenwoordig is het zo:
I need
you know
to ask
tail
Engelsen komen dus oorspronkelijk uit het noorden van Duitsland. Samen met de Saksen, Juten (uit Denemarken) en een aantal Friezen kwamen ze rond 450 aan in wat nu Engeland (land van de Engelsen/Angelen) is. Alleen heette dat land toen niet zo. Dat land heette toen: "Britannia". En de inwoners van dit eiland waren de "Britten".
Deze Britten hadden helemaal geen verwantschap met de Engelsen en spraken ook een heel andere taal. Deze Britten waren namelijk Kelten. De beroemdste oude Brit is waarschijnlijk wel de legendarische koning Arthur. Ook de tovenaar Merlijn en ridder Lancelot uit hetzelfde "koning Arthur verhaal" zijn echter Britten. En ja... De grote nationale held Koning Arthur sprak dus geen woord Engels...
Goed, zou je kunnen zeggen, dat was tóen. De 5de eeuw na christus! Waar hebben we het over! De Engelsen hebben gewoon de naam overgenomen en noemen zichzelf nu Britten. Die oude Britten bestaan niet meer.
Niet helemaal waar... Want die oude Britten bestaan weliswaar niet meer (net als de oude Angelen en Saksen), maar de nazaten van die oude Britten zijn vandaag de dag springlevend en wonen... in Wales, Cornwall en... Bretagne! Ook hun taal is nog steeds levend. Welsh, Cornish (was uitgestorven in de 17de eeuw maar wordt nieuw leven in geblazen) en Bretons (Brits!) zijn Keltische talen en komen voort uit de taal van die Oude Britten, de taal van Koning Arthur, Merlijn en Lancelot.
In het Bretons heet Groot Brittannië "Breizh Veur" en Bretagne zelf is "Breizh Vihan" (afgekort tot "Breizh", Bretagne). "Veur" (eigenlijk "meur") betekent "groot" en "vihan" (eigenlijk "bihan") betekent "klein". Zo kunnen we ook zien dat de "Great" uit "Great Britain" niets te maken heeft met hoe groots of machtig het Britse (Engelse!) wereldrijk wel niet was. De naam is al veel ouder en slaat op het feit dat er ook een "klein" Britannië is, aan de overkant van het Kanaal.
De volgende woorden zijn "Oud Brits", "Welsh", "Bretons" + Nederlandse vertaling
abonā = avon = aven = rivier
tan/tain/dain = dyn = den = mens
dubr = dwr = dour = water
tan = tan = tan = vuur
Vertaling van zinnetje boven in Bretons:
Pemp bloaz eo ha Hans eo e anv
vijf jaar is en Hans is zijn naam
Kortom: Engelsen zijn geen Britten.
2. Nederlanders zijn Fransen
Ja... Tis toch heus waar. En de taal waarin ik nu schrijf is Frans! We gaan andermaal terug naar het begin van de Middeleeuwen, of liever nog, een aantal eeuwen eerder, naar het begin van elke Asterix strip.
Zo'n 2000 jaar geleden was heel Gallië (zo heette Frankrijk toen) bezet door de soldaten van Caesar, de Romeinse veldheer. Héél Gallië? NEE!
Wie waren Asterix en Obelix? Inwoners van Gallië en dus Galliërs, of te wel: Kelten! Inderdaad, neefjes van de Britten in Britannia waar we het zojuist over hadden. Volgens Caesar leek de taal van de Galliërs en de Britten erg op elkaar:
Oud Gallisch - modern Bretons - modern Welsh
ab - aven - avon = rivier
dubron - dour - dwr = water
tout(a) - tud - tud = mensen/volk
mapos - mab - mab = zoon
petuar - pewar - pedwar = vier
Frankrijk heette in de tijd van Caesar dus Gallië (waarschijnlijk is Caesar trouwens zelf de naamgever omdat het land voor die tijd helemaal geen eenheid was) en de (meeste) bewoners waren Keltische Galliërs. Na de val van het Romeinse rijk komen, evenals in Britannië, Germaanse volkeren het land binnen. Op het eiland waren dat zoals we zagen de Angelen, Saksen, Juten en Friezen. Zij stichten Engeland (en Saksenland --> West en East Sussex). In Gallië waren dat vooral de Franken. Deze Franken stichten hun eigen rijk in Gallië, het Franken Rijk (Frankrijk) en spraken hun eigen Germaanse taal, het Frankisch (Frans)...De tijd ging voorbij en hoewel de Franken zeer succesvol waren in hun gebiedsuitbreiding, bleken ze met te weinig om hun taal aan de oorspronkelijke Gallische bevolking op te kunnen leggen. Dit was de Romeinen trouwens wel gelukt want het Keltische bestaat ook niet meer. In de tijd dat de Franken Gallië veroverden, spraken de meeste mensen daar geen Gallisch meer maar een vorm van het Latijn. Vreemd genoeg slaagde de Franken er op den duur wél in om de naam voor deze vorm van het Latijn de naam voor hun eigen taal te geven. Simpel gezegd: het Gallische Latijn werd op den duur "Frans" genoemd terwijl het daar niets mee te maken heeft omdat Frans (Frankisch) een Germaanse taal was.
Hiermee is echter nog steeds niet uitgelegd waarom Nederlanders Fransen zijn en de Nederlandse taal eigenlijk het Frans is. Het antwoord is echter simpel. De Franken (oorspronkelijk afkomstig uit het grensgebied tussen het huidige Duitsland en België) gingen niet alleen naar het zuiden (Gallië), maar ook naar het noorden (huidige Nederland, liever: Westelijk Nederland en België). Hier behielden ze hun taal echter wel. Waarschijnlijk omdat men hier al Germaanse talen sprak (o.a. Fries). En het Frankisch ontwikkelde zich hier vanaf ongeveer 500 na Christus tot het (Oud) Nederlands.Kortom: niet de huidige Fransen spreken Frans of zijn Frans (ze spreken Gallisch Latijn en zijn voornamelijk afstammelingen van de Galliërs), maar de Nederlanders spreken en zijn het!
Laat het een Fransman niet horen! :)
Toch kun je het laten zien door de volgende voorbeelden die het moderne Frans (Gallisch Latijn) behouden heeft van het oorspronkelijke Frans (Frankisch). Die woorden lijken heel erg op het huidige Nederlands en niet op het oorspronkelijke Latijn:
Oud Frankisch - Modern Frans (Gallisch Latijn) - Nederlands - "Echt Latijn"
blao - bleu - blauw - caeruleus (licht blauw), lividus (donker blauw)
busk - bois - bos - silva
brekan - broyer (breken/vermalen) - breken - tritare
kiosan (proeven/voelen) - chosir - kiezen - eligere
danson - danser - dansen (en deinzen) - ballare
gardo - jardin - gaard (boom-gaard = tuin) - hortus (engels: garden)
Kortom: Nederlanders zijn Fransen en we spreken Frans!
3. Oude Grieken bestaan niet
Ook dit is waar. "Oude Grieken" zijn een creatie van mensen uit de Renaissance. En de term leeft voort onder historici vandaag de dag. Erg kwalijk als je het mij vraagt. De moderne Grieken zijn ook reuze trots op hun voorouders. Probleem is dat de Moderne Grieken wel bestaan en de Oude Grieken niet. Bovendien hebben die Oude de democratie niet uitgevonden of ze aan "ons" (West-Europa/Europa/Wereld) geschonken. Waarom allemaal niet?
In de tijd van de "Oude Grieken" (laten we zeggen vanaf 1000 voor Christus tot ongeveer het jaar 1, met vooral de nadruk op de laatste 500 jaar van dat millennium), de tijd dus van (mogelijk mythische) Odysseus en de (historische) Socrates, Plato, Aristotales, etc..., noemde geen een "Griek" zich "Griek". Griekenland bestond niet als land en de Grieken bestonden niet als volk. Trouwens, tot op de dag van vandaag noemen de Grieken zich geen Grieken maar "Elines". De naam "Griek" komt uit het Latijn.
Grieks sprekende volkeren kwamen in het huidige Griekenland ongeveer 2000 voor Christus. Grofweg kunnen we zeggen dat er duizend jaar later ongeveer drie Griekssprekende volkeren waren: Achaeërs, Ioniërs en Doriërs. De Ioniërs woonden in Athene. Deze volkeren waren echter geenszins een eenheid. Ze zagen zichzelf niet als één Grieks volk ook al spraken ze min of meer dezelfde taal en deelden ze min of meer dezelfde cultuur en religie. De vraag is zelfs of ze zichzelf zagen als Achaeër, Ioniër of Doriër. Ze waren verdeeld in stadstaatjes en men voelde zich meer Athener, Spartaan of Korintiër dan iets anders.
Er was dus ook niet zo iets als een Griekse cultuur, simpelweg omdat er geen Grieken waren. Griekenland was geen eenheid en had geen één cultuur. Dat maakt ook dat de Grieken niet de democratie hebben uitgevonden. Alleen in Athene was er (zeer tijdelijk) een democratie. Bovendien hebben "de Grieken" ook nooit "de democratie" naar de rest van Europa gebracht. In Nederland is zelfs waarschijnlijk nooit een "Oude Griek" geweest. Pas heel laat (19de/20ste eeuw) is men in het Westen het eigen politieke systeem "democratie" gaan noemen, niet omdat de we het van de Grieken gekregen hadden maar omdat het in de verte leek op het systeem dat de Atheners in de 5de/4de eeuw voor Christus hadden.
Daar komt bij dat de Atheners echt niet de eerste of enige waren die "democratie" hebben uitgevonden. Elders ter wereld (o.a. bij indianen in het noordoosten van de huidige VS, in het huidige Ethiopië en bij onze échte voorouders, de Germaanse en Keltische volkeren) hebben mensen politieke systemen bedacht die "democratisch" zijn.
Onze huidige "democratie" komt dus niet uit Griekenland (dat land bestond niet en we hebben het nooit van hen overgenomen), maar van de oude Germanen/Kelten, uit de Middeleeuwen en hoogstwaarschijnlijk van die indianen uit het noordoosten van de VS (zie de American Founding Fathers en allerlei Europese filosofen uit de 17de, 18de en begin 19de eeuw).
Ook het alfabet komt niet van de Grieken. Ons huidige alfabet hebben we (met enige aanpassingen) van de Romeinen (of liever: van Christelijke priesters die het gebruikte om de bevolking hier te kerstenen. De eigen -heidense- priesters, geleerden en koningen hadden een eigen schrift. Runen bij de Germanen en Ogham bij de Kelten). Het is waar dat de Romeinen het weer van de "Grieken" hadden (via de Etrusken), maar de Grieken zelf hebben het niet uitgevonden. Die hadden het weer van de Feniciërs en die van andere (Semitische) volkeren uit wat nu het Midden-Oosten is.
Jammer voor de "Oude Grieken" maar behalve de Griekse namen "democratie" & "alfabet", hebben ze "ons" niets gegeven.
Hoe konden ze ook als niet bestaand volk?
donderdag 26 juni 2008
Barack Black Eagle!
De Amerikaanse verkiezingen in november: Obama (D) versus McCain (R). De meeste Europeanen zijn (zoals altijd) voor de Democraat. Uit de hier volgende filmpjes is te zien waarom de meeste indianen het daar waarschijnlijk mee eens zijn.
Bij de Crow
Zelfde (helaas slecht geluid!) maar dan het echte begin waar hij zowaar probeert te spreken!!!
In het nieuws
Bij de Coeur d’Alene
In New Mexico
Native American Recognition Day
Toch weet ook hij waar het om gaat
Obama is een relatieve nieuwkomer. Ook als het om de indianen gaat. McCain echter (komende uit Arizona) heeft een lange geschiedenis en is bekend bij de "Nations". Aangezien hij veel goed voor ze gedaan heeft, is het opmerkelijk dat hij de indiaanse stem lijkt te gaan verliezen. Hoewel ze met weinig zijn (3 miljoen, ongeveer 1% van de Amerikaanse bevolking) kunnen ze zoals de laatste jaren altijd vooral in de Swing States een doorslaggevende rol spelen. Te denken valt hier bijvoorbeeld aan Colorado, Arizona en New Mexico. Zelfs in Alaska (slechts 3 kiesmannen en door en door Republikeins maar wel met 15% van inheemse afkomst) kunnen de kansen zomaar schuiven als McCain niet uitkijkt. We blijven het op de voet volgen.
Bij de Crow
Zelfde (helaas slecht geluid!) maar dan het echte begin waar hij zowaar probeert te spreken!!!
In het nieuws
Bij de Coeur d’Alene
In New Mexico
Native American Recognition Day
Toch weet ook hij waar het om gaat
Obama is een relatieve nieuwkomer. Ook als het om de indianen gaat. McCain echter (komende uit Arizona) heeft een lange geschiedenis en is bekend bij de "Nations". Aangezien hij veel goed voor ze gedaan heeft, is het opmerkelijk dat hij de indiaanse stem lijkt te gaan verliezen. Hoewel ze met weinig zijn (3 miljoen, ongeveer 1% van de Amerikaanse bevolking) kunnen ze zoals de laatste jaren altijd vooral in de Swing States een doorslaggevende rol spelen. Te denken valt hier bijvoorbeeld aan Colorado, Arizona en New Mexico. Zelfs in Alaska (slechts 3 kiesmannen en door en door Republikeins maar wel met 15% van inheemse afkomst) kunnen de kansen zomaar schuiven als McCain niet uitkijkt. We blijven het op de voet volgen.
dinsdag 17 juni 2008
Seminole in Amsterdam! (en ik op die dag weer in Frankrijk... mooi is dat! ;)
Indianen blij met Hard Rock Cafe
22 mei 2008 9:50 door: Jasper Houtman
Wat gaan de indianen van de Seminole Tribe met het voor 965 miljoen dollar gekochte Hard Rock Cafe doen? In zijn Amsterdamse vestiging legt councilman Max Osceola het uit.
Achttien maanden geleden kwam de keten Hard Rock Cafe in handen van de Seminole Tribe of Florida, een Indianenstam die bekend was geworden als pioniers van het aanbieden van gokken op het eigen grondgebied. De Amerikaanse overheid had hiervoor toestemming gegeven, zolang gokken in de omliggende staat ook legaal is. Veel indianen volgden het voorbeeld van de Seminoles.
De Seminole Tribe betaalde 965 miljoen dollar voor de keten, die in handen was van het Britse beursgenoteerde Rank Group (casino's, online gokken). Het was in waarde de zevende deal in de restaurant business dat jaar, aldus Dealogic. Beelden van de indianen die in traditionele kledij de overname bekend maakten in een vestiging van Hard Rock Cafe, gingen de wereld over
Veren
Na de overname doen de nieuwe eigenaren de verschillende vestigingen van Hard Rock Cafe aan, waaronder deze week ook die op het Max Euweplein in Amsterdam. Even het gezicht laten zien, zegt councilman Osceola. “We waren ook in Dubai, Parijs. Het is goed om kennis te maken met het personeel en de leiding ter plaatse.” Osceola moet lachen als hij terugdenkt aan de kennismaking in Dubai. “Ze dachten dat ze ineens veren moesten dragen. Maar daar doet onze stam nu juist niet aan.”
Osceola is een van de vijf leidinggevenden van de 3300 zielen tellende Seminole Tribe Florida. De leidinggevenden hebben de zakelijke belangen uitbesteed aan een board of directors, waarin ook niet-Seminoles zitting hebben. De board is verantwoordelijkheid voor het gokimperium van de Seminoles, en sinds eind 2006 ook de restaurants, hotels en casino’s van Hard Rock Cafe.
Over de omzet die de Seminoles behalen met al hun activiteiten hult Osceola zich in stilzwijgen. “We hebben zevenduizend mensen in dienst”, zegt hij. Bedragen noemt hij niet. Maar als pioniers van het gokken, de Seminoles begonnen er in 1979 mee, hebben ze een flink deel van de markt in handen gekregen.
25,5 miljard
Volgens onderzoek van Analysis Group gaat er 25,5 miljard dollar om in het gokken bij de indianen (cijfers 2006). De omzet groeide dat jaar met 11 procent, een lichte daling ten opzichte van voorgaande jaren.
Onlangs sloten de Seminoles een miljardendeal met de staat Florida over het exclusieve recht op het aanbieden van gokken in de staat. “We betalen het eerste jaar 150 miljoen dollar, het tweede jaar 100 miljoen en daarna percentages van de winst”, zegt Osceola. In Amerikaanse media wordt gesproken van 2,5 miljard dollar die Florida zou krijgen over een periode van tien jaar. Maar er lopen inmiddels ook rechtszaken, omdat er toezeggingen door de staat zouden zijn gedaan die het niet had mogen doen.
Tussen een vervelende hoestbui door - “even een kom soep bestellen, dat helpt goed hiertegen” - vertelt Osceola dat zijn stam blij is met de aankoop van Hard Rock Cafe, dat in 1971 in Londen de eerste vestiging opende en nu rond de 130 filialen telt. “We hebben enkele vestigingen verplaatst, andere die slecht draaiden gesloten en ook nieuwe vestigingen geopend.”
Osceola benadrukt het belang van diversificatie voor de Seminoles. Hard Rock Cafe biedt inkomsten uit onder meer eten, overnachtingen en merchandising, waarmee de Seminoles niet alleen meer aangewezen zijn op inkomsten uit casino's en speelhallen. Met de opbrengst financiert de stam, die geen belasting heft, alle voorzieningen in hun gebied, zoals scholen en medische zorg.
Billie
Ook het museum van chief James Billie staat op de begroting. Billie begon in 1979 met de eerste bingohal van de Seminoles en werd in 2001 afgezet na een conflict over de financiering van twee Hard Rock Cafes in Tampa en Hollywood. De Seminoles kregen deze onder beheer, en voegden er een casino aan toe.
In groeicijfers van Hard Rock Cafe, blijkt Osceola niet te grossieren. “We zijn tevreden met de prestaties”, is het enige wat hij kwijt wil. Bij de overname meldde Rank Group dat de keten in 2005 een jaaromzet had van 250,1 miljoen pond, en een ebitda-winst van 48,1 miljoen dollar. Dat zal sindsdien gegroeid zijn onder invloed van de Seminoles.
Komt er wat kruisbestuiving tussen de gokhallen en Hard Rock Cafe? “Toen we de zaken kochten kregen we de vraag of we de zaken om zouden bouwen tot casino’s. Dat is niet het geval.” Hoewel? Later zegt Osceola: “Mochten er mogelijkheden zijn, dan sluiten we het niet uit.” Verder ziet hij wel wat in het verspreiden van de cultuur van zijn volk via Hard Rock Cafe. “Boeken, dvd’s. Het zou een mogelijkheid kunnen zijn.”
En meer vestigingen in Nederland? "Hard Rock Cafe moet niet op elke hoek van de straat te vinden zijn. Het moet geen benzinestation worden. Mogelijk in de toekomst." En eventueel willen de Indianen het ook Holland Casino wel lastig maken, mocht die het monopolie op gokken verliezen, laat Osceola doorschemeren. "Wie weet."
BRON: http://www.fembusiness.nl/web/1021416/artikelSmal/Indianen-blij-met-Hard-Rock-Cafe.htm
woensdag 4 juni 2008
TALEN deel 3 :)
Navajo (Diné Bizaad)
Onbekende taal uit Kimberley regio, west australie
Hawaiiaans (geen idee wat ze zegt ;)
vrijdag 16 mei 2008
Suriname deel 2
Als begin: alle reacties zijn welkom! Hahaha! Zélfs de reacties van mensen die vinden dat ik "zinloos zit te zeiken"!
ok, deel 2
Ik had het dus over de "Native Surinamers", de Surinaamse Surinamers, niet de Afrikaanse, Aziatische of Europese Surinamers die (ik zeg het nog maar eens voor alle mensen die op voorhand al boos worden!) net zo goed echte Surinamers zijn als dat George Bush een echte Amerikaan is en Ali B. een echte Nederlander. Het gaat niet om "echt" of "niet echt". Uiteindelijk (als we het merendeel van de wetenschappers mogen geloven) komen zelfs de meest blanke, blonde en blauwogige Nederlanders uit Afrika aangezien de gehele mensheid daar vandaan schijnt te komen. Dat is dus niet het punt. "Not the issue".
Het punt is dat er al mensen woonden in wat nu Suriname is voordat de Europeanen, Afrikanen en Aziaten daar kwamen. En dat is logisch. Niet? Suriname ligt immers niet in Europa, Afrika of Azië. Suriname ligt in (Zuid-)Amerika. En aangezien er in geheel Amerika al mensen woonden voordat Columbus aan de deur kwam kloppen, geldt dit ook voor Suriname. Die mensen die er al woonden voor 1492 noem ik "Amerikanen" omdat zij in het Amerikaanse continent woonden. Weer lijkt me dat niet meer dan logisch. De term "indianen" is er een van Columbus zelf en de in Suriname veel gebruikte term "inheemsen" is vrijwel net zo ongelukkig. "Inheems" wil zeggen dat de persoon in kwestie geboren is in het land waar men het over heeft. Nederlanders zijn dus inheems in Nederland maar dat geldt voor iedereen die hier geboren is, ook al spreekt men geen woord Nederlands en is men moslim, hindoe of boeddhist. De huidige president van Suriname is dus net zo goed inheems (geboren in Paramaribo) als een willekeurige Surinaamse Lokono (Arawak) of Tarëno (Trio)-indiaan.
"Amerikanen" dus en dan wordt de naam voor die mensen in het huidige Suriname natuurlijk "Amerikaanse Surinamers" of "Surinaamse Surinamers". Niks raars aan.
Goed. Na deze omslachtige poging om "mn anoniempje" (zie reacties) tegemoet te komen, wil ik graag verder gaan.
De kwestie is nml. dat deze "Surinaamse Surinamers" (deze "indianen van Suriname") (zie titel eerste deel) altijd vergeten of overgeslagen worden. En al helemaal als het over hun voorouders gaat die in Suriname woonden toen meneer Columbus Amerika binnenkwam met z'n leger.
Suriname tot 1492
De eerste menselijke sporen in Suriname zijn gevonden in het zuiden (Sipaliwini savanne) en zijn ongeveer 10.000 jaar oud. Zeer waarschijnlijk was het toen al zo dat er een sterke connectie bestond met Venezuela. Mensen met een soortgelijke cultuur hebben namelijk net ten zuiden van de Orinocodelta gewoond. De mensen waren jagers en hadden als belangrijkste wapens speren, pijl en boog en vuur. Ook drongen ze regelmatig het noordelijke bos binnen op zoek naar plantaardig voedsel.
Over de periode tussen 8000 en 2500 voor christus is vrij weinig bekend hoewel in het naburige Guyana rond 6000 voor christus langs de kust grote schelpheuvels worden opgericht. Aangezien de juiste sedimenten voor een dusdanig grote populatie aan schelpdieren ontbreken voor de Surinaamse kust, is het niet erg verwonderlijk dat deze heuvels hier niet gevonden worden.
Rond 5500 BC maakt men ten zuiden van Suriname, in het huidige Brazilië, aardewerk en ook landbouwproducten (waarvan maniok het belangrijkste zal blijken) beginnen rond die tijd een steeds belangrijker plaats in te nemen.
De oudst bekende vindplaats van aardewerk en landbouwproducten in Suriname is de Kaurikreek-site (vanaf ongeveer 2500BC), vlakbij de grens tussen Suriname en Guyana, in het noorden. Het aardewerk heeft kenmerken van het zogenaamde Saladoid-aardewerk uit Venezuela (Orinoco). De jongere vindplaatsen bij Wonotobo (rond begin onze jaartelling) hebben echter overduidelijk overeenkomsten met de Venezuelaanse cultuur. Het lijkt er op alsof mensen vanuit het Orinocogebied steeds verder naar het oosten zijn getrokken. Bovendien gingen ze naar het noorden, naar de Antillen. Antilliaans (bv. op St. Eustatius) en Surinaams aardewerk uit deze periode lijkt erg veel op elkaar.
Vanaf ongeveer 300 na christus worden er aan de oostkust van het land terpen opgericht door een cultuur die men Mabaruma noemt. Reconstructie van deze terpen kun je zien op de tekening in m’n eerste Suriname-post. Het gaat hier om de terpen die men Buckleburg 1 en 2 noemt.
De grootste en belangrijkste verandering komt echter zo’n 300, 400 jaar later, rond 650 na christus. Dan komt een nieuwe culturele traditie vanuit het Orinocogebied het land binnen. Deze Arauquinoid mensen zouden bij de komst van de Europeanen een gebied bewonen tot aan waar nu Cayenne ligt, de hoofdstad van Frans Guyana. Het kaartje laat de geografische situatie zien. In het westen (tussen Berbice in Guyana en Coppename) de Hertenrits cultuur. Centraal Suriname (tussen Coppename and Suriname rivier) wordt bewoond door de Kwatta en in het oosten (tussen Commewijne and the Marowijne rivier) zit de Barbakoeba cultuur.
De culturen in het binnenland zijn veel minder bekend (en niet van Arauquinoid afstamming) dan die aan de kust. De Koriabo cultuur en de mensen van Brownsberg zijn het bekendst.
In deel 3 zal ik uitgebreid op al deze “late culturen” ingaan.
woensdag 14 mei 2008
to Excuses or not to Excuses? Het Vergeten Suriname... Zelfs onder de meeste Surinamers...
Het kwam deze blogger ter ore dat de premier van Nederland (bewijze van tussenstop op weg naar Peru, Piruw, Tawantinsuyu) aangekomen is te Suriname. Meteen laaide de discussie (aangewakkerd door, meen ik, Van Bommel van de SP) op of hij de Surinamers (nogmaals) zijn excuses moest aanbieden vanwege het slavernijverleden.
Ik ben het daar niet mee eens.
Niet enkel omdat een groot deel van de Surinamers nooit een slavernijverleden heeft gehad (het merendeel van de Surinamers bestaat immers uit mensen die oorspronkelijk uit India en Indonesië komen, en helemaal niet uit Afrika of Europa) en het dus onmogelijk is om "De Surinamers" excuses aan te bieden vanwege de slavernij, maar ook en vooral...
OMDAT OOK SURINAME (NET ALS DE VS OF ARGENTINIË OF MEXICO!!!)...
STOLEN LAND
is...
GESTOLEN EN LEEGGEROOFD
GEKOLONISEERD EN GEPLUNDERD
NAGENOEG VAN HAAR INWONERS BEROOFD…
Want Surinamers zijn niet zwart of Hindoestaans of blank of Javaans! Al die mensen (hoe verknocht en trots ze ook aan hun – nieuwe – land zijn) zijn LATER gekomen. Zijn (nét als in de VS!!!) Afro-Amerikanen, of Asian-Americans… Euro-Amerikanen…
IEDEREEN WEET DAT TOCH?!??!?!?!?!?
De Creolen waren toch Afrikaanse slaven?? Ze kwamen uit AFRIKA!!!!
Hindoestanen… Hindoes!!! Iedereen weet toch waar die vandaan komen? En blanken… komen die niet (voornamelijk) uit Europa?? Javanen… Waar ligt Java??? Toch niet in Suriname?? Of wél soms???
WAAROM WEET DAN NIEMAND DAT ER OOK NOG
SURINAAMSE (ZUID-AMERIKAANSE!) SURINAMERS ZIJN!!!!????
Ben ik nu opeens racistisch? Zijn Jörgen Raayman, meneer Ronald Venetiaan, mevrouw Laetitia Griffith, of zelfs Bouterse soms geen echte Surinamers?
Jawel! Maar het zijn allochtonen... Net zoals dat Bush, Hilary Clinton en meneer Obama allochtoon in de VS zijn. Raayman en Griffith wonen echter niet in Suriname. Het zijn Nederlanders. Nederlanders van Surinaamse afkomst, Surinamers van (voornamelijk) Afrikaanse afkomst. Waar in Afrika? Van welk Afrikaans volk? Uit welk Afrikaans land? Ik zou het niet weten. Wat ik wel weet is dat er ook Surinamers van Surinaamse afkomst zijn.
Surinamers van Surinaamse afkomst die altijd straal genegeerd worden. Niet enkel alsof ze niet meer zouden bestaan, maar zelfs alsof ze er nooit geweest zijn. Ik citeer de Nederlandstalige versie van Wikipedia:
De eerste kolonisatie vond vanaf 1650 plaats door de Britten. Tijdens de Tweede Engelse Oorlog werd Suriname in 1667 door Abraham Crijnssen veroverd op de Engelsen die onder leiding van William Byam stonden. Bij de Vrede van Breda zagen de Nederlanders voorlopig afkomst van de teruggave van de door de Britten ingenomen Nederlandse kolonie Nieuw-Amsterdam (de huidige staat New York); op hun beurt eisten de Engelsen niet meteen dat Suriname ontruimd zou worden. Men spreekt hierom wel van een "ruil" van beide gebieden. Na de Derde Engelse Oorlog werd deze feitelijke toestand in 1674 de officiële door de Vrede van Westminster. In 1683 werd de Sociëteit van Suriname opgericht. De eerste gouverneur van Suriname onder het bewind van de Sociëteit was Cornelis van Aerssen van Sommelsdijck.
Ik citeer de Engelstalige versie van wiki:
European exploration of the area began in the 16th century by Dutch, French, Spanish and English explorers. In the 17th century, plantation colonies were established by the Dutch and English along the many rivers in the fertile Guyana plains. The earliest documented colony in Guiana was by an Englishman named Marshall called Marshall's Creek, along the Suriname River. At the Treaty of Breda, in 1667, the Dutch decided to keep the nascent plantation colony of Suriname conquered from the British, while leaving the small trading post of New Amsterdam in North America, now New York City, in the hands of the British.
Het moge duidelijk zijn… Neem ik aan?
Nou hoorde ik een aantal jaar gelden een Surinamer (ik meen een Aziatische) in Nederland glashard beweren dat er toch wel een groot verschil was geweest tussen Indonesië en Suriname voor de kolonisatie. Indonesië zou namelijk een groot en machtig koninkrijk geweest zijn terwijl Suriname in feite alleen maar oerwoud geweest was. Leeg en woest.
Ik weet niet meer wie deze meneer was. Maar van dat verhaal klopt in ieder geval geen malle moer. Los van het feit dat het racistische prietpraat is.
Indonesië was geen groot machtig koninkrijk voor de kolonisatie (het was zelfs geen land, Indonesië als land, als staat, is een koloniale uitvinding, evenals Suriname dat is. In het huidige Indonesië had je vele koninkrijken, stadstaten, etc…)
En SURINAME WAS GEEN GROOT, LEEG EN WOEST OERWOUD!!!!!!
Voordat het 12 uur is, zal ik nog wat plaatjes plakken in deze blog. Wellicht zeggen die al genoeg. De rest komt morgen of overmorgen wel…
Ik ben het daar niet mee eens.
Niet enkel omdat een groot deel van de Surinamers nooit een slavernijverleden heeft gehad (het merendeel van de Surinamers bestaat immers uit mensen die oorspronkelijk uit India en Indonesië komen, en helemaal niet uit Afrika of Europa) en het dus onmogelijk is om "De Surinamers" excuses aan te bieden vanwege de slavernij, maar ook en vooral...
OMDAT OOK SURINAME (NET ALS DE VS OF ARGENTINIË OF MEXICO!!!)...
STOLEN LAND
is...
GESTOLEN EN LEEGGEROOFD
GEKOLONISEERD EN GEPLUNDERD
NAGENOEG VAN HAAR INWONERS BEROOFD…
Want Surinamers zijn niet zwart of Hindoestaans of blank of Javaans! Al die mensen (hoe verknocht en trots ze ook aan hun – nieuwe – land zijn) zijn LATER gekomen. Zijn (nét als in de VS!!!) Afro-Amerikanen, of Asian-Americans… Euro-Amerikanen…
IEDEREEN WEET DAT TOCH?!??!?!?!?!?
De Creolen waren toch Afrikaanse slaven?? Ze kwamen uit AFRIKA!!!!
Hindoestanen… Hindoes!!! Iedereen weet toch waar die vandaan komen? En blanken… komen die niet (voornamelijk) uit Europa?? Javanen… Waar ligt Java??? Toch niet in Suriname?? Of wél soms???
WAAROM WEET DAN NIEMAND DAT ER OOK NOG
SURINAAMSE (ZUID-AMERIKAANSE!) SURINAMERS ZIJN!!!!????
Ben ik nu opeens racistisch? Zijn Jörgen Raayman, meneer Ronald Venetiaan, mevrouw Laetitia Griffith, of zelfs Bouterse soms geen echte Surinamers?
Jawel! Maar het zijn allochtonen... Net zoals dat Bush, Hilary Clinton en meneer Obama allochtoon in de VS zijn. Raayman en Griffith wonen echter niet in Suriname. Het zijn Nederlanders. Nederlanders van Surinaamse afkomst, Surinamers van (voornamelijk) Afrikaanse afkomst. Waar in Afrika? Van welk Afrikaans volk? Uit welk Afrikaans land? Ik zou het niet weten. Wat ik wel weet is dat er ook Surinamers van Surinaamse afkomst zijn.
Surinamers van Surinaamse afkomst die altijd straal genegeerd worden. Niet enkel alsof ze niet meer zouden bestaan, maar zelfs alsof ze er nooit geweest zijn. Ik citeer de Nederlandstalige versie van Wikipedia:
De eerste kolonisatie vond vanaf 1650 plaats door de Britten. Tijdens de Tweede Engelse Oorlog werd Suriname in 1667 door Abraham Crijnssen veroverd op de Engelsen die onder leiding van William Byam stonden. Bij de Vrede van Breda zagen de Nederlanders voorlopig afkomst van de teruggave van de door de Britten ingenomen Nederlandse kolonie Nieuw-Amsterdam (de huidige staat New York); op hun beurt eisten de Engelsen niet meteen dat Suriname ontruimd zou worden. Men spreekt hierom wel van een "ruil" van beide gebieden. Na de Derde Engelse Oorlog werd deze feitelijke toestand in 1674 de officiële door de Vrede van Westminster. In 1683 werd de Sociëteit van Suriname opgericht. De eerste gouverneur van Suriname onder het bewind van de Sociëteit was Cornelis van Aerssen van Sommelsdijck.
Ik citeer de Engelstalige versie van wiki:
European exploration of the area began in the 16th century by Dutch, French, Spanish and English explorers. In the 17th century, plantation colonies were established by the Dutch and English along the many rivers in the fertile Guyana plains. The earliest documented colony in Guiana was by an Englishman named Marshall called Marshall's Creek, along the Suriname River. At the Treaty of Breda, in 1667, the Dutch decided to keep the nascent plantation colony of Suriname conquered from the British, while leaving the small trading post of New Amsterdam in North America, now New York City, in the hands of the British.
Het moge duidelijk zijn… Neem ik aan?
Nou hoorde ik een aantal jaar gelden een Surinamer (ik meen een Aziatische) in Nederland glashard beweren dat er toch wel een groot verschil was geweest tussen Indonesië en Suriname voor de kolonisatie. Indonesië zou namelijk een groot en machtig koninkrijk geweest zijn terwijl Suriname in feite alleen maar oerwoud geweest was. Leeg en woest.
Ik weet niet meer wie deze meneer was. Maar van dat verhaal klopt in ieder geval geen malle moer. Los van het feit dat het racistische prietpraat is.
Indonesië was geen groot machtig koninkrijk voor de kolonisatie (het was zelfs geen land, Indonesië als land, als staat, is een koloniale uitvinding, evenals Suriname dat is. In het huidige Indonesië had je vele koninkrijken, stadstaten, etc…)
En SURINAME WAS GEEN GROOT, LEEG EN WOEST OERWOUD!!!!!!
Voordat het 12 uur is, zal ik nog wat plaatjes plakken in deze blog. Wellicht zeggen die al genoeg. De rest komt morgen of overmorgen wel…
maandag 12 mei 2008
woensdag 30 april 2008
meer van mijn muziek...:)
1. Noir Desir (Frankrijk)
2. Francis Cabrel (Frankrijk)
3. Shukar (Roemenië)
4. Drs. P. (Nederland)
5. Rammstein (Duitsland)
6. John Trudell (VS... Lakota)
7. Blackfire (VS...Navajo)
8. Karu Ñan (Ecuador... Quichua)
9.... Kijk eens aan... En dan vind je dit...
2. Francis Cabrel (Frankrijk)
3. Shukar (Roemenië)
4. Drs. P. (Nederland)
5. Rammstein (Duitsland)
6. John Trudell (VS... Lakota)
7. Blackfire (VS...Navajo)
8. Karu Ñan (Ecuador... Quichua)
9.... Kijk eens aan... En dan vind je dit...
deel 2: landbouw-eerste steden (10.000 BC - 3000 BC)
Waarom landbouw?
Niemand weet waarom. En waarom toen? Ook dat is een groot vraagteken al kan het te maken hebben met een grote klimaatsverandering. Waarom daar waar het gebeurde als eerst? Ook dát is onzeker.
Landbouw in de "Oude Wereld": Azië, Afrika en Europa
In de "Oude Wereld" begon de landbouw in ieder geval in het Midden-Oosten, vanaf het einde van de zogenaamde Natufian cultuur (14,500–11,500 BP). De mensen van deze cultuur kende wel al de hond als huisdier en woonden al vroeg in vaste nederzettingen. De bekendste nederzetting is waarschijnlijk ook de oudste in dit deel van de wereld: Jericho.
De landbouw (tussen 10.000 en 8000 BC) begon niet met granen, maar met knollen en vruchten zoals uien en vijgen. Later kwamen daar de granen bij, vooral tarwe. Vervolgens verspreidde deze levenswijze zich naar net noorden (richting Kaukasus en Europa --> Nederland wordt bereikt tussen 4500 en 5000BC, door de dragers van de zogenaamde Swifterbantcultuur), het zuidwesten (Egypte en de rest van Noord-Afrika --> tegen 5500BC zijn de grenzen van Marokko bereikt) en het oosten (richting India, +/- 7000BC in Baluchistan). Naast landbouw worden er ook dieren gedomesticeerd. In het Midden-Oosten zijn dat twee belangrijke, te weten het schaap en de geit (beide na 9000BC). Rond 7000BC komen zij aan in Afrika waar ze later een heel belangrijke rol zouden gaan spelen.
Het Midden-Oosten is echter niet de enige plek waar landbouw wordt uitgevonden en dieren gedomesticeerd. Een andere belangrijke plaats is de Yangzi vallei in het huidige China. Hier begint men met de verbouw van rijst (zeker vanaf 7000BC maar mogelijk eerder). Ook de rijstlandbouw verspreidt zich, eerst over het gehele oosten van China (grofweg tussen Peking en Hongkong), later naar Taiwan (3500-3000BC), Thailand (3000BC) en de Gangesvallei in India (tussen 3000 en 2000BC). Tussen 2500 en 1000BC bereikt dit graan Indonesië.
Een ander centrum van landbouw is een die niet erg bekend is: Papua. In de hooglanden van dit eiland begint men rond 7000BC met de cultivering van allerlei gewassen die tegenwoordig een bijna even grote rol spelen als tarwe en rijst. Dit zijn: taro, yam, suikerriet en (last but not least) bananen. Het is onduidelijk in hoeverre deze landbouw zich is gaan verspreiden voor de komst van de rijstlandbouwers uit Taiwan (zie volgende deel). Wat zeker is, is dat beide landbouwtradities elkaar tegenkomen, samengaan en vanaf ongeveer 1500BC samen aan een enorme expansie beginnen (zich uitstrekend namelijk van Paaseiland en Hawaii tot ver in tropisch Afrika).
Runderen en ezels worden waarschijnlijk voor het eerst gedomesticeerd in het noorden van Afrika (tussen Nijl en Rode Zee, runderen waarschijnlijk tussen 9000 en 8000 en ezels mogelijk wat later). Later zullen runderen ook verschijnen in het Midden Oosten en India (mogelijk onafhankelijk van de Afrikaanse runderen).
Europa is geen centrum van cultivatie of domesticatie maar "krijgt" bijna alles vanuit het Midden Oosten. Ondanks dat, ontwikkeld Europa op den duur wel een aantal eigen belangrijke culturele tradities gebaseerd op de landbouwgewassen uit het Midden-Oosten.
Landbouw in de "Nieuwe Wereld": de twee Amerika's
Hier zijn de landbouwtradities net zo oud als in de "Oude Wereld" maar dat weet de wetenschappelijke wereld pas 10 a 20 jaar. Wat duidelijk is echter, is dat het "grote publiek" (inclusief de meeste studenten geschiedenis, archeologie en biologie) nog steeds totaal niet op de hoogte zijn van wat de "Oud-Amerika" specialisten allemaal gevonden hebben de laatste twee decennia.
In de twee Amerika's zijn er (ondanks dat het gebied veel kleiner is dan Eurazië en Afrika bij elkaar) tenminste ook vier gebieden waar landbouw is uitgevonden. Dit zijn (van oudste naar jongste):
Andes-regio (Ecuador en Peru)
Mexico
Amazone (Brazilië)
Noord-Amerika (Verenigde Staten)
Er zijn een aantal verschillen met de "Oude Wereld" waarvan de belangrijkste twee zijn:
een grotere verscheidenheid in gewassen
een geheel andere vorm van domesticatie van dieren
De oudste landbouwgewassen komen uit Ecuador en Peru en dateren (evenals in het Midden-Oosten) uit de periode 10.000-8000BC. Het zijn voornamelijk pompoen en kalebassoorten. Ook in Mexico worden die al rond deze tijd gekweekt. Tussen 8000 en 6000BC zijn in de Andes al een heleboel verschillende gewassen te vinden waaronder chilipepers, bonen en typische Andesproducten zoals Lúcuma, Olluco, Oca en Pacay. Vanuit Mexico en de Amazone komen twee zeer belangrijke gewassen die veel betekenen voor de huidige wereld: maïs (Mexico, rond 7000BC) en maniok (Amazone, waarschijnlijk ook rond 7000BC en zeker al vanaf 6000BC). In Noord-Amerika werden de eerste gewassen gekweekt rond 3000BC. Alleen de zonnebloem is tegenwoordig bekend bij het grote publiek.
De verspreiding van bepaalde gewassen (zoals maïs, maniok en de minder bekende pijlwortel) gingen razendsnel ook al is het onduidelijk of ze al een belangrijke rol speelden in het voedselpatroon. In ieder geval is maïs al tussen 5000 en 6000BC aanwezig in het noorden van Zuid-Amerika (Colombia en Ecuador) en maniok (uit Zuidoost Brazilië) al rond 4500BC in centraal Mexico.
Waarom de verscheidenheid van de Amerikaanse producten (maïs, maniok, (gewone en zoete)aardappelen, tabak, bonen, pompoenen, paprika's/pepers, cacao, katoen, etc... zijn allemaal van groot belang) groter is dan in de rest van de wereld (tarwe, gierst, gerst, rijst, bananen, taro en kolen vormen bijna overal de basis terwijl andere gewassen duidelijk van minder belang zijn), is onduidelijk.
Wat ook geheel onduidelijk is, is de rol van gedomesticeerde dieren. In Eurazië en Afrika spelen ze een zeer grote rol. Het gaat hier voornamelijk om schapen, geiten, varkens, runderen, paarden en kippen. Andere dieren spelen een minder belangrijke rol hoewel bijvoobeeld konijnen (ons tamme konijn is oorspronkelijk afkomstig uit Spanje) uiteindelijk ook een enorme rol gespeeld blijken te hebben (voornamelijk in de landschapsgeschiedenis zoals -zeer bekend- in Australië en -minder bekend- Nederland).
In de Amerika's waren er veel meer gedomesticeerde dieren dan vaak gedacht wordt maar ook een heleboel dieren die op een totaal andere manier "getemd" werden dan dat men in de "Oude Wereld" gewend was. Op de "traditionele, dwz. 'Oude Wereld'-manier'" waren het vooral vogels die een grote rol speelden. De bekendste daarvan is de kalkoen (gedomesticeerd in Mexico) maar andere vogels, zoals de muskuseend en de macaw (zo'n grote rode ara/papegaai) hebben ook een zeer grote en belangrijke rol gespeeld. Andere bekende gedomesticeerde Amerikaanse dieren zijn de lama, de alpaca, de cavia, de bij en de hond.
Een voorbeeld van "niet-traditionele domesticatie" is die van de Noord-Amerikaanse bizon. In plaats van het dier op te sluiten in kralen (hoewel ook hier aanwijzingen voor bestaan) en het te fokken, vergrootte men (door middel van vuur en dus het verkleinen van het bosareaal) het leefgebied (gravlaktes) van de bizon. Hierdoor kregen zelfs de bewoners van het uiterste oosten van de huidige VS de beschikking over een steeds terugkerende bizonpopulatie. Hoewel de Europeanen in de Middeleeuwen de beschikking hadden over tamme dieren naast (en vaak in) het huis, hadden de indianen in het oosten van de VS in de praktijk toch vaker vlees op het menu.
Aardewerk, dorpsculturen en megalieten
Niemand weet waarom. En waarom toen? Ook dat is een groot vraagteken al kan het te maken hebben met een grote klimaatsverandering. Waarom daar waar het gebeurde als eerst? Ook dát is onzeker.
Landbouw in de "Oude Wereld": Azië, Afrika en Europa
In de "Oude Wereld" begon de landbouw in ieder geval in het Midden-Oosten, vanaf het einde van de zogenaamde Natufian cultuur (14,500–11,500 BP). De mensen van deze cultuur kende wel al de hond als huisdier en woonden al vroeg in vaste nederzettingen. De bekendste nederzetting is waarschijnlijk ook de oudste in dit deel van de wereld: Jericho.
De landbouw (tussen 10.000 en 8000 BC) begon niet met granen, maar met knollen en vruchten zoals uien en vijgen. Later kwamen daar de granen bij, vooral tarwe. Vervolgens verspreidde deze levenswijze zich naar net noorden (richting Kaukasus en Europa --> Nederland wordt bereikt tussen 4500 en 5000BC, door de dragers van de zogenaamde Swifterbantcultuur), het zuidwesten (Egypte en de rest van Noord-Afrika --> tegen 5500BC zijn de grenzen van Marokko bereikt) en het oosten (richting India, +/- 7000BC in Baluchistan). Naast landbouw worden er ook dieren gedomesticeerd. In het Midden-Oosten zijn dat twee belangrijke, te weten het schaap en de geit (beide na 9000BC). Rond 7000BC komen zij aan in Afrika waar ze later een heel belangrijke rol zouden gaan spelen.
Het Midden-Oosten is echter niet de enige plek waar landbouw wordt uitgevonden en dieren gedomesticeerd. Een andere belangrijke plaats is de Yangzi vallei in het huidige China. Hier begint men met de verbouw van rijst (zeker vanaf 7000BC maar mogelijk eerder). Ook de rijstlandbouw verspreidt zich, eerst over het gehele oosten van China (grofweg tussen Peking en Hongkong), later naar Taiwan (3500-3000BC), Thailand (3000BC) en de Gangesvallei in India (tussen 3000 en 2000BC). Tussen 2500 en 1000BC bereikt dit graan Indonesië.
Een ander centrum van landbouw is een die niet erg bekend is: Papua. In de hooglanden van dit eiland begint men rond 7000BC met de cultivering van allerlei gewassen die tegenwoordig een bijna even grote rol spelen als tarwe en rijst. Dit zijn: taro, yam, suikerriet en (last but not least) bananen. Het is onduidelijk in hoeverre deze landbouw zich is gaan verspreiden voor de komst van de rijstlandbouwers uit Taiwan (zie volgende deel). Wat zeker is, is dat beide landbouwtradities elkaar tegenkomen, samengaan en vanaf ongeveer 1500BC samen aan een enorme expansie beginnen (zich uitstrekend namelijk van Paaseiland en Hawaii tot ver in tropisch Afrika).
Runderen en ezels worden waarschijnlijk voor het eerst gedomesticeerd in het noorden van Afrika (tussen Nijl en Rode Zee, runderen waarschijnlijk tussen 9000 en 8000 en ezels mogelijk wat later). Later zullen runderen ook verschijnen in het Midden Oosten en India (mogelijk onafhankelijk van de Afrikaanse runderen).
Europa is geen centrum van cultivatie of domesticatie maar "krijgt" bijna alles vanuit het Midden Oosten. Ondanks dat, ontwikkeld Europa op den duur wel een aantal eigen belangrijke culturele tradities gebaseerd op de landbouwgewassen uit het Midden-Oosten.
Landbouw in de "Nieuwe Wereld": de twee Amerika's
Hier zijn de landbouwtradities net zo oud als in de "Oude Wereld" maar dat weet de wetenschappelijke wereld pas 10 a 20 jaar. Wat duidelijk is echter, is dat het "grote publiek" (inclusief de meeste studenten geschiedenis, archeologie en biologie) nog steeds totaal niet op de hoogte zijn van wat de "Oud-Amerika" specialisten allemaal gevonden hebben de laatste twee decennia.
In de twee Amerika's zijn er (ondanks dat het gebied veel kleiner is dan Eurazië en Afrika bij elkaar) tenminste ook vier gebieden waar landbouw is uitgevonden. Dit zijn (van oudste naar jongste):
Andes-regio (Ecuador en Peru)
Mexico
Amazone (Brazilië)
Noord-Amerika (Verenigde Staten)
Er zijn een aantal verschillen met de "Oude Wereld" waarvan de belangrijkste twee zijn:
een grotere verscheidenheid in gewassen
een geheel andere vorm van domesticatie van dieren
De oudste landbouwgewassen komen uit Ecuador en Peru en dateren (evenals in het Midden-Oosten) uit de periode 10.000-8000BC. Het zijn voornamelijk pompoen en kalebassoorten. Ook in Mexico worden die al rond deze tijd gekweekt. Tussen 8000 en 6000BC zijn in de Andes al een heleboel verschillende gewassen te vinden waaronder chilipepers, bonen en typische Andesproducten zoals Lúcuma, Olluco, Oca en Pacay. Vanuit Mexico en de Amazone komen twee zeer belangrijke gewassen die veel betekenen voor de huidige wereld: maïs (Mexico, rond 7000BC) en maniok (Amazone, waarschijnlijk ook rond 7000BC en zeker al vanaf 6000BC). In Noord-Amerika werden de eerste gewassen gekweekt rond 3000BC. Alleen de zonnebloem is tegenwoordig bekend bij het grote publiek.
De verspreiding van bepaalde gewassen (zoals maïs, maniok en de minder bekende pijlwortel) gingen razendsnel ook al is het onduidelijk of ze al een belangrijke rol speelden in het voedselpatroon. In ieder geval is maïs al tussen 5000 en 6000BC aanwezig in het noorden van Zuid-Amerika (Colombia en Ecuador) en maniok (uit Zuidoost Brazilië) al rond 4500BC in centraal Mexico.
Waarom de verscheidenheid van de Amerikaanse producten (maïs, maniok, (gewone en zoete)aardappelen, tabak, bonen, pompoenen, paprika's/pepers, cacao, katoen, etc... zijn allemaal van groot belang) groter is dan in de rest van de wereld (tarwe, gierst, gerst, rijst, bananen, taro en kolen vormen bijna overal de basis terwijl andere gewassen duidelijk van minder belang zijn), is onduidelijk.
Wat ook geheel onduidelijk is, is de rol van gedomesticeerde dieren. In Eurazië en Afrika spelen ze een zeer grote rol. Het gaat hier voornamelijk om schapen, geiten, varkens, runderen, paarden en kippen. Andere dieren spelen een minder belangrijke rol hoewel bijvoobeeld konijnen (ons tamme konijn is oorspronkelijk afkomstig uit Spanje) uiteindelijk ook een enorme rol gespeeld blijken te hebben (voornamelijk in de landschapsgeschiedenis zoals -zeer bekend- in Australië en -minder bekend- Nederland).
In de Amerika's waren er veel meer gedomesticeerde dieren dan vaak gedacht wordt maar ook een heleboel dieren die op een totaal andere manier "getemd" werden dan dat men in de "Oude Wereld" gewend was. Op de "traditionele, dwz. 'Oude Wereld'-manier'" waren het vooral vogels die een grote rol speelden. De bekendste daarvan is de kalkoen (gedomesticeerd in Mexico) maar andere vogels, zoals de muskuseend en de macaw (zo'n grote rode ara/papegaai) hebben ook een zeer grote en belangrijke rol gespeeld. Andere bekende gedomesticeerde Amerikaanse dieren zijn de lama, de alpaca, de cavia, de bij en de hond.
Een voorbeeld van "niet-traditionele domesticatie" is die van de Noord-Amerikaanse bizon. In plaats van het dier op te sluiten in kralen (hoewel ook hier aanwijzingen voor bestaan) en het te fokken, vergrootte men (door middel van vuur en dus het verkleinen van het bosareaal) het leefgebied (gravlaktes) van de bizon. Hierdoor kregen zelfs de bewoners van het uiterste oosten van de huidige VS de beschikking over een steeds terugkerende bizonpopulatie. Hoewel de Europeanen in de Middeleeuwen de beschikking hadden over tamme dieren naast (en vaak in) het huis, hadden de indianen in het oosten van de VS in de praktijk toch vaker vlees op het menu.
Aardewerk, dorpsculturen en megalieten
dinsdag 22 april 2008
Deel 2: en dus doe ik het zelf maar
Voor uitleg zie deel 1. Het vergroten van kennis, het weghalen van mythes en het "de-propagandiseren" van de geschiedenis. Daarom is het van belang dat ook niet-Westerse geschiedenis haar plaats krijgt in de verplichte geschiedenislessen op school, op de universiteit. In eerdere blogs heb ik al vele boeken beschreven. Boeken over Afrikaanse geschiedenis, Aziatische geschiedenis, Australische en natuurlijk ook Amerikaanse geschiedenis.
Het is nu tijd om mijn geschiedenislessen online ook daadwerkelijk te presenteren. Mijn indeling van de wereldgeschiedenis zou als volgt zijn:
Deel 1: ontstaan (moderne) mensheid-begin landbouw (grofweg van 200.000 jaar geleden tot 10.000 jaar geleden)
Deel 2: begin landbouw-De Grote 6 (+/- 10.000 jaar geleden tot ongeveer 5000 jaar geleden)
Deel 3: Azie, Afrika en Zuid-Amerika
Deel 4: Noord-Amerika, Europa en Australie/Oceanie
Deel 5: Grote 6-het Jaar 0 (van ongeveer 5000 voor Christus tot begin onze jaartelling)
Deel 6: De wereld van voor het bijeenkomen van de twee grootste werelden (1-1492)
Deel 7: De confrontatie (1492-1800)
Deel 8: Europese dominantie (1800-2010)
Deel 9: Onze Wereld
Deel 10: En verder?
Deel 1
Volgens de meeste specialisten komt de moderne mens (Homo sapiens) -net als de voorgangers zoals Homo erectus, etc - uit Afrika. Waar uit Afrika is echter niet helemaal duidelijk. Mogelijk ergens tussen Ethiopie en Mozambique. Er bestaat echter een practical joke bij veel archeologen die ik gesproken heb. "Waarom komt de mens uit die vallei, uit Tanzania, oost-Afrika?" Het antwoord luidt: "omdat daar de meeste archeologen zitten". Heel hard bewijs voor het ontstaan van de mens in Afrika is er dus niet. Het enige dat we hebben zijn de oudste vondsten (die niet meer zijn dan een paar botjes en een enkele onderkaak) en sinds kort mitochondriaal (mt) DNA. Dat mtDNA is DNA dat in theorie enkel door de moeder kan worden overgegeven aan haar kind, net zoals het Y-chromosoom alleen door de vader overgedragen kan worden. Op die manier kun je dus heel handig vaststellen wie aan elkaar verwant is. Bovendien geldt; hoe groter de diversiteit, hoe groter de kans is dat bevolkingsgroepen in een bepaald gebied erg oud zijn. MtDNA geeft echter allerminst aan waar iemand vandaan komt of hoe hij ergens gekomen is. Er is wellicht de meeste diversiteit op een plaats in oost-Afrika, maar andere gebieden in dat continent hebben weer minder diversiteit dan b.v. een gebied in Azie. betekent dit soms dat mensen ontstaan zijn in oost-Afrika, daarna naar Azie gingen en vervolgens terug gingen naar een andere plek in Afrika? Natuurlijk is dat in theorie mogelijk. Maar het is verre van zeker. Het is geen bewijs dat dit zo gegaan is.
Het is nu tijd om mijn geschiedenislessen online ook daadwerkelijk te presenteren. Mijn indeling van de wereldgeschiedenis zou als volgt zijn:
Deel 1: ontstaan (moderne) mensheid-begin landbouw (grofweg van 200.000 jaar geleden tot 10.000 jaar geleden)
Deel 2: begin landbouw-De Grote 6 (+/- 10.000 jaar geleden tot ongeveer 5000 jaar geleden)
Deel 3: Azie, Afrika en Zuid-Amerika
Deel 4: Noord-Amerika, Europa en Australie/Oceanie
Deel 5: Grote 6-het Jaar 0 (van ongeveer 5000 voor Christus tot begin onze jaartelling)
Deel 6: De wereld van voor het bijeenkomen van de twee grootste werelden (1-1492)
Deel 7: De confrontatie (1492-1800)
Deel 8: Europese dominantie (1800-2010)
Deel 9: Onze Wereld
Deel 10: En verder?
Deel 1
Volgens de meeste specialisten komt de moderne mens (Homo sapiens) -net als de voorgangers zoals Homo erectus, etc - uit Afrika. Waar uit Afrika is echter niet helemaal duidelijk. Mogelijk ergens tussen Ethiopie en Mozambique. Er bestaat echter een practical joke bij veel archeologen die ik gesproken heb. "Waarom komt de mens uit die vallei, uit Tanzania, oost-Afrika?" Het antwoord luidt: "omdat daar de meeste archeologen zitten". Heel hard bewijs voor het ontstaan van de mens in Afrika is er dus niet. Het enige dat we hebben zijn de oudste vondsten (die niet meer zijn dan een paar botjes en een enkele onderkaak) en sinds kort mitochondriaal (mt) DNA. Dat mtDNA is DNA dat in theorie enkel door de moeder kan worden overgegeven aan haar kind, net zoals het Y-chromosoom alleen door de vader overgedragen kan worden. Op die manier kun je dus heel handig vaststellen wie aan elkaar verwant is. Bovendien geldt; hoe groter de diversiteit, hoe groter de kans is dat bevolkingsgroepen in een bepaald gebied erg oud zijn. MtDNA geeft echter allerminst aan waar iemand vandaan komt of hoe hij ergens gekomen is. Er is wellicht de meeste diversiteit op een plaats in oost-Afrika, maar andere gebieden in dat continent hebben weer minder diversiteit dan b.v. een gebied in Azie. betekent dit soms dat mensen ontstaan zijn in oost-Afrika, daarna naar Azie gingen en vervolgens terug gingen naar een andere plek in Afrika? Natuurlijk is dat in theorie mogelijk. Maar het is verre van zeker. Het is geen bewijs dat dit zo gegaan is.
.
Een andere theorie is dat de moderne mens niet alleen uit Afrika komt maar ook uit bijvoorbeeld Azie. Dit is de zogenaamde multiregionale ontwikkelingshypothese. Deze theorie steunt voornamelijk op het feit dat voorgangers van de moderne mens (Homo erectus) ook al in Azie woonden. De twee bekendste voorbeelden hiervan zijn de zogenaamde "Peking-mens" en de "Java-mens". Deze twee pre-moderne mensen zouden best -net als de Afrikaanse variant-zich best verder ontwikkeld kunnen hebben in de moderne mens. Niet 1 dus, maar 2, 3 of zelfs meerdere voorouders zouden we dan hebben. Er zijn nogal wat Chinese archeologen die deze theorie lijken te ondersteunen omdat ze willen aantonen dat de "Peking-mens" de regelrechte voorvader is van de huidige Chinees. Chinezen zouden daardoor nog bijzonderder worden dan ze al waren. Ook de vraag in hoeverre de Neanderthaler deels een voorvader van de moderne mens is geweest, is onduidelijk. Recent werd op het eiland Flores in Indonesie een (waarschijnlijk) nieuw soort menstype ontdekt, een dwergvorm. Als het inderdaad om een nieuwe soort zal blijken te gaan, dan geeft dat bovendien aan dat de menselijke evolutie heel wat ingewikkelder is dan we tot nu toe denken. Tot slot is er ook een Amerikaanse hypothese. Hoewel mensapen ontbreken in het huidige Amerika, weten we dat veel Amerikaanse zoogdieren de laatste ijstijd niet hebben overleefd. Rond het begin van de 20ste eeuw waren er een aantal mensen die bewijs zeiden te hebben voor een Amerikaanse (Patagonie) herkomst van de gehele mensheid. Die theorie werd al snel afgedaan door de meeste archeologen, maar vrij recent is het nieuw leven ingeblazen met de ontdekking van mogelijk zeer oude (200.000 tot 1 miljoen jaar) vondsten in Mexico. Als het waar is dat mensachtigen al zo vroeg in Amerika waren, dan moet de complete wereldgeschiedenis herschreven worden want dan kwamen de mensen niet van Afrika en Eurazie naar Amerika, maar ging de reis misschien wel andersom!
Een andere theorie is dat de moderne mens niet alleen uit Afrika komt maar ook uit bijvoorbeeld Azie. Dit is de zogenaamde multiregionale ontwikkelingshypothese. Deze theorie steunt voornamelijk op het feit dat voorgangers van de moderne mens (Homo erectus) ook al in Azie woonden. De twee bekendste voorbeelden hiervan zijn de zogenaamde "Peking-mens" en de "Java-mens". Deze twee pre-moderne mensen zouden best -net als de Afrikaanse variant-zich best verder ontwikkeld kunnen hebben in de moderne mens. Niet 1 dus, maar 2, 3 of zelfs meerdere voorouders zouden we dan hebben. Er zijn nogal wat Chinese archeologen die deze theorie lijken te ondersteunen omdat ze willen aantonen dat de "Peking-mens" de regelrechte voorvader is van de huidige Chinees. Chinezen zouden daardoor nog bijzonderder worden dan ze al waren. Ook de vraag in hoeverre de Neanderthaler deels een voorvader van de moderne mens is geweest, is onduidelijk. Recent werd op het eiland Flores in Indonesie een (waarschijnlijk) nieuw soort menstype ontdekt, een dwergvorm. Als het inderdaad om een nieuwe soort zal blijken te gaan, dan geeft dat bovendien aan dat de menselijke evolutie heel wat ingewikkelder is dan we tot nu toe denken. Tot slot is er ook een Amerikaanse hypothese. Hoewel mensapen ontbreken in het huidige Amerika, weten we dat veel Amerikaanse zoogdieren de laatste ijstijd niet hebben overleefd. Rond het begin van de 20ste eeuw waren er een aantal mensen die bewijs zeiden te hebben voor een Amerikaanse (Patagonie) herkomst van de gehele mensheid. Die theorie werd al snel afgedaan door de meeste archeologen, maar vrij recent is het nieuw leven ingeblazen met de ontdekking van mogelijk zeer oude (200.000 tot 1 miljoen jaar) vondsten in Mexico. Als het waar is dat mensachtigen al zo vroeg in Amerika waren, dan moet de complete wereldgeschiedenis herschreven worden want dan kwamen de mensen niet van Afrika en Eurazie naar Amerika, maar ging de reis misschien wel andersom!
.
buste van "Peking-mens", Homo erectus, China
.
.
Terug naar de meest aanvaarde theorie waarin de mens dus uit oostelijk Afrika komt. Rond 100.000 jaar geleden begint H. sapiens met de "Out of Africa". Eerst logischerwijs naar Azie en vervolgens naar Australie, Europa en Amerika. Er zijn twee hoofdroutes aangewezen: via of langs de Nijl naar het noorden en dan richting Midden Oosten, en, twee, via de kust van Somalië naar de kust van Arabië en dan de kust volgend naar India... De noordroute gaat naar noordwestelijk Azië en Europa. De oostelijke route naar Australië uiteindelijk. Archeologisch bewijs voor beide routes is er niet tot nauwelijks maar wat wel interessant is, is dat in het huidige Jemen, Oman, India, Zuid-Oost Azië en natuurlijk Australië van oorsprong "zwarte" mensen wonen. Door de Spanjaarden werden deze donkere mensen in Zuid-Oost Azië (van Filippijnen tot in Noord-Australië) "Negritos" (of te wel, u leest het goed, "negertjes") genoemd omdat ze donker waren en klein. Straks meer over deze mensen.
.
Twee routes "Out of Africa" van Homo sapiens (wij, mensen)
Onge (Andaman eilanden, India) en Aeta (Luzon, Filipijnen) kinderen van de inheemse bevolking van zuidelijk en zuidoostelijk Azië
.
De noordelijke tak zou uiteindelijk Europa bereiken, een gebied dat op dat moment al bewoond werd (net als west Azië trouwens) door Neanderthalers. Beide groepen hebben nog enkele duizenden jaren met elkaar samengeleefd en nog steeds is men het er niet over eens of mensen en neanderthalers "het met elkaar konden doen"... of niet. Aan het beeld van de neanderthaler is de laatste tijd veel gewerkt. Barbaarse holbewoners waren het zeker niet. Ze kenden taal, kunst en waren bovendien in staat geweest duizenden jaren in het koude Europa te wonen. Hoewel ze idd. in holen woonden is dat niet zo gek. Mensen deden dat immers ook.
.
.
Al met al heeft de mens er bijzonder lang over gedaan om in Europa te komen, zeker als je het vergelijkt met de afstand die naar Australië afgelegd moest worden. In Australië (ook al ligt dat veel verder van Afrika) waren we er namelijk eerder, misschien wel 10.000 jaar eerder.
.
Dat brengt me bij een aantal data:
.
mens in Europa: ongeveer 40.000 jaar
mens in Australië: ongeveer 40.000 tot 50.000 jaar
.
En nu komt het gekke. Zuid-Australië is net zo koel/koud als Europa. In beide gebieden kwam de mens ongeveer 40.000 jaar geleden. We hebben allemaal op school geleerd dat huidskleur o.a. veranderd door de bloodstelling aan de zon. Europeanen zouden lichter (blank) zijn dan Afrikanen ten zuiden van de Sahara omdat er daar veel meer zon is dan in Europa. Het zou ook te maken hebben met o.a. huidkanker. In koude gebieden is het handig om een lichte huid te hebben zodat je meer zon op kan vangen, in warme gebieden is het juist handig om een donkere huid te hebben om zon af te kaatsen. Allemaal heel leuk en aardig maar hiermee kijk je enkel naar Europeanen en Afrikanen. Australië gooit behoorlijk wat roet in het eten... Want de oorspronkelijke Australiërs, ook die van het koele Tasmanië en Melbourne, zijn hardstikke zwart. Net zo zwart als Afrikanen ten zuiden van de Sahara of Australiërs in het tropische noorden van dat continent. Wat nu? hebben de Europeanen soms meer tijd gehad om te verkleuren? Nee, want de Australiërs waren er eerder. WAT DAN???
.
Trugannini... Een Tasmaanse (algemeen wordt aangenomen dat zij "de laatste van haar volk" was maar dat is flauwekul. Inheemse Tasmaniërs zijn er nog steeds.
Trugannini... Een Tasmaanse (algemeen wordt aangenomen dat zij "de laatste van haar volk" was maar dat is flauwekul. Inheemse Tasmaniërs zijn er nog steeds.
Beetje een stereotype beeld van de Basken, maar goed, het gaat er om dat zij - hoewel het "oudste volk"in Europa - net zo blank zijn als andere Europeanen. Waarom bleven de Tasmaniërs "zwart" en werden de Basken "blank"??? Met de zon kan het weinig te maken hebben...
.
hier komt een interessante mogelijkheid om de hoek kijken: de neanderthaler. Australië was (voor zover wij weten) onbewoond voor de komst van mensen. Europa niet. Neanderthalers woonden al meer dan honderdduizend jaar daar en hadden wellicht dus genoeg tijd om te "verkleuren". Toch vermenging dus? Aan de andere kant wordt dat wel weer een beetje eng: blanke neanderthalers die door "vermenging" met zwarte mensen er voor zorgen dat die mensen een steeds lichtere huid krijgen. Erg wetenschappelijk lijkt dat niet. Bovendien is er weer iets vervelends: neanderthalers stierven niet lang na aankomst van de mens uit... Die paar duizend jaar dat ze samen leefden is vast niet genoeg geweest om verandering in huidskleur te veroorzaken. Kortom: waarom zijn sommige mensen zwart en andere blank? Tja... Geen idee.
.
mens in oost-Azië: ?
.
Dit moet zeker al meer dan 50.000 jaar gelden zijn, gezien de data voor Australë. De meeste archeologen geven voor Japan data van 35.000 tot 30.000 jaar geleden. China blijft voor moeilijkheden zorgen. Meer dan 40.000 jaar lijkt logisch maar er zijn aanwijzingen voor rond de 90.000 jaar geleden. Recent (2004) werd ook aangetoond dat centraal-noordelijk Siberië bewoond werd rond 30.000 jaar geleden.
.
Blijft over Amerika.
.
Over de eerste mensen in Amerika heb ik al veel geschreven. Tegenwoordig lijkt de Clovisbarriere gebroken en verschijnen er allerlei (vaak zeer slecht geïnformeerde) artikelen op het net over de oudste Amerikanen die nu opeens 15.000 jaar daar zouden zijn (Clovis is rond 12.000). Op eerdere blogs van mij valt te lezen waarom ik denk dat ze er al minstens 35.000 tot 40.000 jaar moeten zitten. Daarvoor is archeologisch, taalkundig en ook biologisch bewijs. Zelfs de genen komen steeds meer mijn kant op (Ze zijn nu al op 25.000 tot 35.000 jaar).
.
Mogelijke routes naar Amerika (alleen de route direct vanuit Afrika staat er niet op)
Mogelijke routes naar Amerika (alleen de route direct vanuit Afrika staat er niet op)
.
We hebben dus:
.
Afrika: mogelijk 200.000 jaar geleden (redelijk zeker)
Azië West: mogelijk 100.000 jaar geleden (redelijk zeker)
Azië Oost: mogelijk 90 à 50.000 jaar geleden (sterk omstreden)
Australië: tussen de 50 en 40.000 jaar geleden (redelijk zeker)
Europa: vanaf 40.000 jaar geleden (minst omstreden)
Amerika: waarschijnlijk vanaf 40.000 jaar geleden (meest omstreden)
.
DEEL 1a: WAT TOEN???
De algemeen geldende opvatting is dat tussen ongeveer 200.000 jaar geleden en 10.000 jaar geleden de moderne mens niets anders deed dan heel ver reizen, een aantal stenen voorwerpen maken en wat kliederen in grotten (o.a. bekend van de grotschilderingen in het Franse Lascaux --> 16.000 jaar oud) . Vervolgens zou alles in zeer rap tempo veranderen en het bovendien steeds sneller gaan. 190.000 jaar doen we dus "niks" en "opeens" (binnen 10.000 jaar!) vinden we landbouw uit en steden en schrift en fabrieken en internet... Een beetje merkwaardig, niet?
.
In Europa bestaat er echter zowaar een hele culturele geschiedenis. Die eerste moderne mensen noemen we Cro Magnons (naar vindplaats in Frankrijk). De min of meer oudste menselijke cultuur met een naam is Aurignacian (rond 35.000 BC over bijna geheel Europa en waarschijnlijk van oorsprong uit West Azië). Een andere cultuur (Solutrean, vanaf ongeveer 20.000BC) ontwikkeld zich in zuidwest Europa en men maakt o.a. vishaken en naalden. De speerpunten lijken als twee druppels water op de speerpunten van de Cloviscultuur (vanaf ongeveer 11.000BC) in Noord-Amerika. Sommige archeologen menen dan ook dat de Clovismensen helemaal niet uit Siberië komen maar uit Europa.
.
Solutrean (West-Europese) en Clovis (Noord-Amerikaanse) speerpunten. Eén traditie?
Solutrean (West-Europese) en Clovis (Noord-Amerikaanse) speerpunten. Eén traditie?
.
In Afrika is de situatie veel onduidelijker, mede door gebrek aan onderzoek. Mogelijk ontstaat de Khoisan groep (voorouders van huidige Khoi en San) rond 16.000BC ten zuiden van het huidige Ethiopië. De voorouders van de latere Egyptenaren, Arabieren, Berbers, Joden, Ethiopiërs, etc..., de Afro-Aziaten hebben mogelijk hun begin (13.000BC?) langs de kust van de Rode Zee, tussen Egypte en Somalië. In het westen ontwikkeld men tussen 16.000 en 9000BC kleine speerpunten, mogelijk al voor pijl en boog. Het gaat hier om de West African Microlithic Tradition.
.
Microlieten worden ook gebruikt in west Azië rond 18.000BC door de Kebaran cultuur en in zuidoost Azië is vanaf ongeveer 16.000BC de Son Vi cultuur (voornamelijk Vietnam). Op deze manier is de hele wereld bewoond door mensen die allemaal min of meer dezelfde cultuur hebben bestaande uit jacht, visvangst en het verzamelen van planten. De meeste mensen zijn daarom ook nomaden. Enkele van deze culturen echter, maken al gebruik van klei voor het maken van b.v. Venusbeeldjes (zoals in oost-Europa). De grote doorbraak lijkt te liggen, niet in het Midden-Oosten zoals overal te lezen valt, maar... in Japan.
.
Het oudste aardewerk ter wereld wordt daar gemaakt door de mensen van de Jomon cultuur (nieuwe data: vanaf 14.500/13.000BC tot ongeveer 400BC). Hoe dat zo gekomen is, blijft onduidelijk. Veel wijst er bovendien op dat planten een steeds belangrijker rol gaan spelen in het dieet en men zich steeds meer gaat vestigen op enkele plaatsen. Of te wel: de aftrap voor het begin van de landbouw. Op naar deel 2!
.
Jomon aardewerk, Japan
.
Amerika
Amerika
Nog even dit: archeologische vondsten in voornamelijk Latijns-Amerika wijzen op vroege bewoning van dit continent. Deze plaatsen zijn in Chili (Monte Verde, 13.000BC, mogelijk rond 30.000BC), Brazilië (zeker rond de tijd van Clovis maar waarschijnlijk een stuk ouder, tot ongeveer 45.000BC) en Mexico (voetsporen, schedels, bekraste botten... tussen de 40.000BC en Clovis of veel en veel ouder?). De tot nu toe oudste Peruanen (rond 11.000BC) wonen langs de kust en zijn al helemaal aangepast aan die plaats (nog een rede waarom ik niet geloof in een korte bewoning van Amerika). Ook in het noorden (Texas, Oregon, Pennsylvania) zijn er sporen van menselijke bewoning ouder dan Clovis maar ze zijn veel spaarzamer dan in het zuiden.
.
grottekeningen Pedra Furada, Brazilië
.
Australië
.
Beroemd is de "oudste ceremoniële begraafplaats ter wereld" bij lake Mungo (rond 38.000BC) waar duidelijk een vrouw zorgvuldig is begraven, overdekt met rode oker. Wanneer de Australiërs in Australië zijn gekomen is van minder belang dan de vraag hoe want het land was altijd (in de tijd van de mens) al een eiland. Er moeten dus boten (vlotten, stukken houd, huiden, etc...) zijn gebruikt waarmee wordt aangetoond dat men toen al (50.000-40.000 jaar terug) over (hoe eenvoudig ook) vaartuigen beschikte.
Nu écht op naar deel 2!
Abonneren op:
Posts (Atom)