zaterdag 13 oktober 2007

Inheemse volken, talen, culturen, rechten, geschiedenis, internationale politiek

Vandaag zal ik eens beginnen met Europa. Daarna Azië, Afrika, Australië & Oceanië. Zie het als vergelijkingsmateriaal. Laatst kreeg ik weer 2 opmerkingen naar het hoofd geslingerd:


-"ja hallo, altijd die indianen, hoeveel zijn dat er nu eigenlijk? Je kan niet alleen aan indianen denken. De andere mensen in Venezuela en Brazilië hebben ook rechten!"


-"ja maar doet dat er ook toe voor de huidige situatie dat dat conflict in Darfur al speelde voor de Europeanen? Nee toch! Het gaat om nu!"


En ik ergerde me weer aan een minister die (net als de journalist) in z'n verhaal over Afghanistan wel zeker 50x het woord demoratie wist te gebruiken waardoor de inflatie hiervan inmiddels - naar mijn bescheiden mening - een absoluut hoogtepunt heeft bereikt.


Mensen: "democratie" wordt ernstig door de war gehaald met "rijkdom"!! Luister maar naar al die politici, journalisten, Bushes op rechts en voor mijn part Marijnissen op links (de laatste zei niet zo lang geleden in een interview - als ik die krant kan geloven tenminste - dat hij graag een wereldwijde democratie zou zien).



Okay. Dus als ik ze letterlijk zou nemen zou iedereen (*niet echt de betekenis van democratie HISTORISH gezien, want daarmee werd bedoeld: "wijze types maken een keuze"!) op de hele wereld om de 4 jaar naar de stembus moeten om een papiertje in een bus te gooien zodat ze net als wij een president of een premier krijgen die ze 4 jaar later weer weg mogen stemmen. Hoi hoi! Ondertussen blijft de armoede en de ongelijkheid? Nee... Men bedoeld EIGENLIJK iets anders maar hoe mooi is het niet om te zeggen dat de democratie ons welvarend heeft gemaakt want is het niet zo dat het Vrije Democratische Westen rijk en machtig is terwijl de dictaturen elders ter wereld in arme landen zijn?


Beste mensen: die Europese rijkdom begon vanaf ongeveer 1500 met de pludering van Amerika. In de 17de eeuw nam het een vlucht door de VOC en de WIC-mentaliteit. Halverwege de 19de eeuw begon het huidige geïndustrialiseerde tijdperk en werden we nog rijker en machtiger waardoor we b.v. Afrika op de knieën kregen en konden opdelen. Nóg meer rijkdom!


Was een van de rijke Westerse landen in de 16de, 17de, 18, of 19de eeuw democratisch? No way! Zwitserland en IJsland waren min of meer democratish in Europa! Maar die zijn pas rijk geworden in de 20ste eeuw. Bovendien waren en zijn het miniscule landjes op politiek gebied. IJsland was zelf een kolonie van Denemarken en Noorwegen. Zwitserland profiteerde niet echt als land zonder zee van de gouden eeuwen...

Om antwoord te geven op de twee bovenstaande "verwijten" zal ik in deze blog laten zien wat ik nou echt bedoel, zonder het meteen op "die indianen" te gooien ;)

Zoals ik in het begin al zei: Beginnen met Europa!

Wat is Europa eigenlijk? Weinig mensen vragen zich dat af. Ik praat niet over de lidstaten van de politieke Unie hier. Ik praat over het gehele (sub)continent Europa. De titel geeft aan dat ik het over de volgende dingen wil hebben:

volken, talen, culturen, rechten, geschiedenis & politiek

De volken zijn altijd het gemakkelijkst te identificeren aan de hand van de taal die men spreekt. In het geval van Europa is het zelfs heel gemakkelijk omdat het een klein continentje is.

Europa
Bijna alle Europeanen zijn taalkundig familie van elkaar. Ze spreken talen die behoren tot een grote taalgroep die door linguisten "Indo-Europees" wordt genoemd. Die naam geeft aan dat deze Europese talen (groen op het eerste kaartje) verwant zijn aan talen die in India gesproken worden, waaronder het Hindi. Ook Iraans en Koerdisch horen echter bij deze groep (NOOT: Turks niet! Zo zou je dus kunnen zeggen dat de Koerden historisch gezien dichter bij de meeste Europeanen staan dan de Turken...). Nederlands, Frans, Russisch, Engels, Grieks... Het zijn allemaal talen die aan elkaar verwant zijn wat vooral duidelijk wordt als je de cijfers 1-10 met elkaar gaat vergelijken, of de persoonlijke voornaamwoorden.

Ned: een, twee, drie
Frans: un, deux, trois
Russisch: odin, dva, tri
Grieks: éna, dúo, tría
Welsh (keltisch, zie kaart 2): un, dau, tri

Er zijn maar een paar talen in Europa die niet behoren tot Indo-Europees waarvan de bekendste zijn Fins, Turks en Hongaars. Weinig mensen weten dat ook het Baskisch (rood op eerste kaartje) geen indo-europese taal is.

Het voorbeeld van 1 tot 3 in de talen in rood, geel en blauw op eerste kaart:

Baskisch (rood): bat, bi, hiru
Hongaars (zuidelijkste geel): egy, kettö, három
Turks (blauw): bir, iki, üç



Het tweede kaartje laat zien hoe de Indo-Europese talen verdeelt zijn in subgroepen. Nederlands, Zweeds, Duits en Engels zijn Germaanse (rode) talen binnen de Indo-Europese taalgroep. Frans, Italiaans, Spaans en Roemeens zijn Romaanse (groene) talen, afkomstig van het Latijn. De blauwe talen (Russisch, Pools, Servish, Bulgaars, etc...) zijn de Slavische talen en dat zijn de drie grote Europese takken. Vier kleintjes zijn:

grijs (Keltisch in west Europa, bijna uitgestorven), Iers, Welsh, Bretons, Schots-Gaelic
lichtblauw (Baltisch): Lets en Litouws
roze (Grieks)
geel (Albanees)

Van drie subgroepen ben ik goed op de hoogte en kan ik voorbeelden geven:

Nederlands: water, wit
Engels: water, white

Frans: eau, blanc
Spaans: agua, blanco

Bretons: dour, gwenn
Welsh: dwr, gwyn

Geen opmerkingen: