Ooooooohhh... Ik kán niet wachten totdat ik met mn eigen onderzoeksresultaten die vent (voordattie dood is!) om z'n oren kan slaan!
Er is een docu gemaakt over "Paarden, Zwaarden en Ziektekiemen". Uiteraard (net als zijn boek) is het in "National Geographic Stijl", maar toch... Ik wil niemand zijn kant van het verhaal onthouden.
Nog even de punten op een rij:
ZIJN THEORIE
Europa is rijk geworden (1ste wereld) en rest van de wereld niet vanwege juiste uitgangspositie biologische omstandigheden. Dit zijn:
-juiste klimaat
-juiste grond(stoffen)
-juiste (oost-west) as (meer: Eurazië)
-(juiste) gedomesticeerde dieren en planten
Deze omstandigheden zorgden ervoor dat de technologische uitvindingen buiten Europa (landbouw, schrift, etc...) snel het gebied konden bereiken waardoor het opeens twee voordelen had (namelijk de eigen juiste natuurlijke omstandigheden en de juiste technologische verworvenheden). Dit was een voordeel ten opzichte van Afrika (wel de technologische verworvenheden maar niet de juiste natuurlijke omstandigheden), Australië (beide niet), maar vooral ten opzichte van Amerika, dat, hoe veel eigen spectaculaire uitvindingen ook, vooral als grootste probleem had dat het totaal geïsoleerd lag van de (juistere) technologische ontwikkelingen van Eurazië. Bovendien waren veel van de natuurlijke omstandigheden (klimaat, assen, gedomesticeerde dieren/planten) ook fataal.
Ergo: het móest wel gebeuren dat Columbus Amerika ontdekte en Pizarro de Incakeizer versloeg (met slechts een paar soldaten maar mét paarden, ziekten en zwaarden/kanonnen). Een Amerikaan zou nooit Europa hebben kunnen ontdekken en al helemaal niet de Spaanse koning kunnen doden... (om maar te zwijgen van het veroveren van Europa in zo een korte tijd)
MIJN THEORIE
Europa is de rijke (1ste wereld) geworden door toeval en pas ná de industriële revolutie die juist op gang kwam door de rijkdommen uit Amerika en Afrika. Ik draai het dus om. Europa is niet door zichzelf, maar door Amerika en Afrika rijk en machtig geworden. Verder was de ontdekking van Amerika puur toeval (Columbus -en andere Europeanen- wilde naar Indië)
Verder kloppen al de punten van Diamond niet, behalve dan zijn conclusie dat de Amerikanen massaal stierven aan de veeziektes (mazelen, griep, pokken, malaria, pest, etc) die de Europeanen (en Afrikanen) meebrachten. Echter... Amerika had juist wél:
-een juist klimaat
-de juiste grondstoffen (anders was Europa niet zo rijk geworden)
-een juiste (idd. noord-zuid!) as
-gedomesticeerde dieren en planten (alleen, en dát is de crux: ándere)
Een simpel jaartallenoverzicht geeft mijn gelijk aan
uitvinding landbouw Eurazië (Midden Oosten): +/- 10.000 jaar geleden
uitvinding landboouw Amerika (Andes): +/- 10.000 jaar geleden
verspreiding landbouwproducten Eurazië: ongeveer 5000 jaar
verspreiding landbouwproducten Amerika: ongeveer 3000 jaar
ontstaan steden Eurazië (Midden Oosten): rond 3500 voor Christus
ontstaan steden Amerika (Andes): rond 3500 voor Christus
Klimaat, geografie, dieren, schrift, wiel, grondstoffen, etc
Het enige gebied ter wereld dat een zelfde soort klimaat heeft als Europa is het oosten van de VS.
Er zijn van New York tot Guayaquil (Ecuador) slechts twee (langzaam in elkaar overlopende) klimaten: Cfa en Af. In Eurazië, b.v. van Parijs naar Bagdad, of van Peking naar Parijs zijn dat er altijd twee of (meestal) meer.
Tussen New York en Guayaquil liggen geen woestijnen, bergen of andere natuurlijke geografische hindernissen. In Eurazië heb je die wel (b.v. Gobiwoestijn of de Himalaya).
Schapen, koeien, varkens, kippen, geiten, etc... waren er wel degelijk in Amerika. Paarden zijn er ontstaan maar waren uitgestorven. Echter, de paarden gaven niet de doorslag mede omdat die hun benen braken in de Andes en omdat de indianen ze bijzonder snel overnamen (denk aan stereotype beeld van indiaan op praries!). Bovendien kan je op lama's heel best rijden.
Schrift en andere technologische ontwikkelingen in Amerika, zoals het wiel waren er ook en hadden een veel grotere verspreiding van Diamond ons wil doen geloven. Bovendien werden bijvoorbeeld wielen in het Europa van 1492 nauwlijks gebruikt (dat is pas iets van de 17de eeuw en later)
Grondstoffen zoals metalen (ijzer!) waren ook bekend in bijna geheel Amerika (evenals in bijna geheel Eurazië). Zwaarden van ijzer waren niet veel effectiever dan zwaarden van brons, tumbaga (speciale legering koper, erg populair in Amerika) of obsidiaan. Dat schrijven de Spanjaarden bovendien zelf.
TOT SLOT
Het is zeer waarschijnlijk dat er eerder Amerikanen in Europa waren dan Columbus in Amerika. Er zijn vele Middeleeuwse meldingen (zelfs in Nederland!) van niet-Europese heidenen die in boten uit noorden komen. Dit zijn mogelijk Eskimo's of hun voorouders geweest. Bovendien hebben veel Vikingen (ook al eerder in Amerika dan Columbus maar tóch niet gekoloniseerd ondanks al hun zogenaamde biologische en technische voorsprong...) Amerikanen meegenomen naar bijvoorbeeld IJsland.
Europeanen konden niks uitrichten zonder de ziektes of met de hulp van indiaanse legermachten. Niet in Mexico (Cortez werd verslagen door een gezond Aztekenleger en won later nadat de pokken waren uitgebroken), niet in Peru (het Incarijk was al getroffen door de pokken -zelfde epidemie als in Mexico- toen Pizarro aankwam en bovendien was er een burgeroorlog aan de gang), niet op de Antillen (ook ziektes), niet in Brazilië (ziektes en indiaanse hulp), niet in Noord-Amerika (eerste Spaanse pogingen in bijvoorbeeld Florida kompleet mislukt, in New Mexico door een alliantie van indiaanse volkeren verslagen en teruggedreven naar Mexico)...
Pas na 1800 was Europa rijk en (militair) machtig genoeg om het grootste deel van Amerika te veroveren op de laatste restjes van de Amerikaanse bevolking. Zowel in het noorden (Wild West!), als in het zuiden (Amazone en Patagonië). Datzelfde geldt voor Afrika waar de Europeanen ook al zaten vanaf de 15de eeuw maar waar ze pas koloniseerden eind 19de eeuw. Is dat niet heel raar als het verhaal van Diamond zou kloppen? Het antwoord daarop is JA!
BELANGRIJKSTE PUNT WAARAAN IEDEREEN METEEN KAN ZIEN DAT DIAMOND ZEER SLECHT ONDERZOEK GEDAAN HEEFT!~
Achterin zijn boek staan de gebruikte bronnen... Het zijn bijna allemaal "National Geographic Stijl" boeken ("die lekker weglezen") die weinig met echte wetenschap te maken hebben. Bovendien gebruikt hij over Amerika vrijwel enkel (vaak erg gedateerde) overzichtswerken zoals het beroemde en populaire "History of the conquest of Mexico" van Prescott uit... 1843! Niet of nauwelijks wetenschappelijke artikelen uit b.v. Science of zo. Am I making my point???
Abonneren op:
Reacties posten (Atom)
3 opmerkingen:
Je hebt grote delen van het verhaal gemist, "echte wetenschapper".
Mag ik je er op wijzen dat Europa al bestond voor de industriële revolutie en eigenlijk qua beschaving samen met Azië al héél wat voorop stond vanaf 2000vChr + dat de juiste dieren aanwezig moesten zijn om de welvaart van de mens in een stroomversnelling te stellen, naast eveneens het reliëf. Uit welke national-geographic-style bronnen zou blijken dat er ooit een Amerikaanse landbouwende mens met domesticeerbare paarden te maken had ? Welke archeologische bronnen (trouwens de enigste die we hebben) zou stellen dat er in Europa geen voedselsurplus was, olf in Amerika wel ...
Ha, die anoniem!
Bedankt voor de reactie. Ik zal al je punten proberen te beantwoorden. Let wel, het is er mij niet om te doen dat het continent "Amerika" beter zou zijn dan het "continent Eurazie". Ik wil enkel aantonen dat Diamond er naast zit.
Goed. Punt 1. "Mag ik je er op wijzen dat Europa al bestond voor de industriële revolutie"
-Dat mag. Maar dat heeft niks met de discussie te maken. Azmerika, Azie, Afrika en Australie bestonden ook al.
2. "...en eigenlijk qua beschaving samen met Azië al héél wat voorop stond vanaf 2000vChr + dat de juiste dieren aanwezig moesten zijn om de welvaart van de mens in een stroomversnelling te stellen, naast eveneens het reliëf."
-Voor op wie? Niet voor op Amerika in ieder geval (zie het laatste archeologisch onderzoek in b.v. de Andes en in Noord-Amerika). Ook de dieren waren er zoals je hebt kunnen lezen. Qua relief zou Amerika juist beter uit de bus moeten komen. Pak de atlas er bij en vergelijk het relief in de Amerika's met dat in Eurazie.
3. Uit welke national-geographic-style bronnen zou blijken dat er ooit een Amerikaanse landbouwende mens met domesticeerbare paarden te maken had ?
-dat zeg ik niet. Ik zeg dat JD National Geographic-achtige bronnen gebruikt. Niks ten nadele van NG, maar voor een dik wetenschappelijk werk, moet je met betere bronnen komen. Paarden speelden geen grote rol bij de ontwikkeling van "grote beschavingen". Ze werden b.v. later gedomesticeerd & bovendien in een heel ander deel van Azie dan het midden-oosten. De Amerikaanse landbouw is net zo oud als die in Eurazie. Ik verwijs o.a. naar mevr. Piperno en het wetenschappelijke tijdschrift PNAS.
4. Welke archeologische bronnen (trouwens de enigste die we hebben) zou stellen dat er in Europa geen voedselsurplus was, olf in Amerika wel ...
-Dat beweer ik helemaal niet. In Europa was er een voedselsurplus en in het grootste gedeelte van Amerika ook. Dat blijkt niet enkel uit archeologische bronnen maar ook uit historische bronnen. In het geval van Amerika b.v. uit de werken van Sahagun.
Bedankt voor een interessante blog
Een reactie posten