blik op de wereld

Mijn theorie over de wereld van vandaag is gebaseerd op de wereld van gisteren. De werelden van gisteren is wellicht beter.

Het heeft te maken met waarom ik tegen militair ingrijpen ben in Irak, waarom ik vind dat dit land uit elkaar moet vallen, waarom ik niet bang ben voor, nee zelf uitkijk naar, het opkomende China en waarom ik zowel tegen Bush als tegen Chávez ben. Ook heeft het te maken met waarom ik me erger aan de discussie over Islam versus Westen en het grotendeels eens ben met de visie van de SP op Europa. Waarom ik met ruzie weggegaan ben bij de studie Geschiedenis aan de Uva en waarom ik steeds, elke keer maar weer, die indianen er bij haal. Er zelfs een speciaal blog voor aanleg...

Nu, eind 2006, heb ik 5 jaar lang wereldgeschiedenis bestudeerd. In die 5 jaar ben ik er van overtuigd geraakt dat zowel links als rechts (om het maar eenvoudig te stellen) hier in het Westen geen flauw benul heeft waar het om gaat in de boze buitenwereld. Dat is echter hun schuld niet. Dat is de schuld van het onderwijs. We spreken veel over globalisatie in het Westen maar bekijken de wereld enkel en alleen door onze eigen zonnebril. Een zonnebril ja. Een zonnebril die het scherpste licht van de zon tegenhoud. Zodat we niet verblind raken als we naar de wereld kijken. Want dat willen we niet. Wie wil er nu verblind raken? Toch pleit ik voor het afzetten van die zonnebril.

Daarom nu een kort (idd! voor 500 jaar is het maar een "kort" stukkie!) overzicht van een deel van de wereldgeschiedenis.

De wereld is te verdelen in 7 continenten (6 + Oceanië) en ongeveer 25 cultuurgebieden. Was tot 1492 te verdelen in ongeveer 25 cultuurgebieden.

Azië had er ongeveer 8
Noord Amerika (Groenland t/m Guatemala) had er ongeveer 7.
Zuid Amerika (Cuba tot Chili) ongeveer 5
Afrika ongeveer 5
Europa (IJsland tot Rusland) ongeveer 2
Australië & Oceanië ongeveer 3

Aangezien sommige gebieden verdeeld zijn over meerdere continenten is de som van de hierboven genoemde cijfers 30 en geen 25.

Noord- en Zuid-Amerika zijn samen 42 miljoen km2
Azië is 45 km2
Europa en Afrika zijn samen ongeveer 40 miljoen km2
Australië en Oceanië zijn samen 9 miljoen km2

Alles bij elkaar dus 136 miljoen km2.
Op deze 136 miljoen km2 woonden in 1492 ongeveer 500 miljoen mensen, of te wel ruim 3,5 mensen per km2. De eerste drie gebieden zijn ongeveer even groot om een redelijke vergelijking te maken. Azië had ook toen meer dan de helft van het aantal inwoners en de beide Amerika's ongeveer 100 miljoen. De schatting voor Europa ligt op 70 miljoen en in Australië en Oceanië woonden waarschijnlijk niet meer dan 5 miljoen mensen. Ook Afrika zou dan ongeveer 70 miljoen mensen geteld hebben. Hoewel het lijkt alsof Europa het meest dichtstbevolkte gebied was, is dit niet zo. Europa zelf (met Europees Rusland) is 10 miljoen km2 en kende dus ongeveer 7 mensen per km2. Zowel China, als India als Mexico waren een stuk kleiner maar hadden meer mensen per km2. (Op het 2 km2 grote Mexico b.v. woonden maar liefst 30 miljoen mensen ongeveer, of te wel 15 mensen per km2).

Goed. De bevolking was dus ongeveer gelijk verdeeld op Australië/Oceanië en Azië na. In Azië woonden zeker 2x zoveel mensen als in de andere twee grote gebieden.

De meeste mensen in Amerika, Azië, Europa en Afrika woonden of in steden of als boer op het platte land. De mensen in Oceanië waren voornamelijk boer en alleen in Australië waren bijna alle mensen jagers en verzamelaars.

Toen gebeurde er iets opmerkelijks. Er kwam een Europeaan per ongeluk terecht in Amerika terwijl hij op weg was naar Azië. Hij heeft dus niets ontdekt want hij wist al waar hij wezen moest en heeft ook tot aan zijn dood geloofd dat hij zijn doel bereikt had. Toch hadden de Europeanen al snel door dat ze in een onbekende wereld waren terecht gekomen, vol met vreemde en onbekende mensen. Uit wat we weten van de reactie van de Amerikanen, blijkt dat ze waarschijnlijk net zo verbaasd waren. veel tijd om goed met elkaar kennis te maken was er niet want al snel werden de Amerikanen getroffen door onbekende ziektes. Ongeveer 150 jaar later, in 1650 was het Amerikaanse werelddeel voorgoed veranderd. Van de bevolking was maar liefst 90% gestorven aan de vreemde ziektes (o.a. pokken, tyfus, pest, malaria, griep en tbc) en het geweld van de Europeanen (dat vooral geconcentreerd was in de Antillen en het huidige Brazilië).

Het duurde even voordat de Europeanen zich realiseerden wat dit betekende maar rond 1750 was het duidelijk dat men in het voorheen dichtbevolkte continent een nieuw Europa kon opbouwen, of te wel, een Nieuwe Wereld. Door de vele grondstoffen en de grote afzetmarkt die men opeens tot zijn beschikking had, kon men in Europa zélf beginnen aan een belangrijke commerciële revolutie die uiteindelijk zou uitmonden in een industriële revolutie.

Aangezien de Afrikanen en Aziaten wél de vreemde ziektes kenden, konden deze continenten voor de industriële revolutie nooit veroverd worden. Deze kolonisatie begon dan ook pas goed na 1800-1850.

Omdat de Amerikanen massaal stierven en de Afrikanen en Aziaten geen beschikking hadden over een grote afzetmarkt en twee belangrijke revoluties kon Europa deze vier continenten uiteindelijk veroveren. Aan Australië werd pas laat aandacht besteed en ook de Australiërs stierven voornamelijk aan ziektes. De situatie voor de mensen in Oceanië leek echter weer meer op die van de Afrikanen en Aziaten en de eilanden werden dan ook pas in de 19de eeuw gekoloniseerd.

Op deze manier ontstonden er Nieuwe Europa's in de Amerika's en Australië en werden Afrika, Azie en Oceanië een Derde Wereld. Niet alle nieuwe landen in Amerika slaagden erin een perfecte kopie te worden van Europa (hoewel ze dat allemaal wel graag wilden) en dus werd een deel van dit continent ook Derde Wereld. Andere landen die hier wél in slaagden zoals Argentinië, Chili en Uruguay in het zuiden en Canada en de VS in het noorden, werden eind 19de, begin 20ste eeuw dan ook erg rijk, evenals Europa.

Na de Tweede Wereldoorlog bleken de koloniën in Afrika, Azië en Oceanië meer een last te zijn dan een zegen en werden ze, half getransformeerd tot Europese staten, aan hun lot overgelaten. Nu zat men in die gebieden dus met de gekke situatie dat men woonde in half-Europese staten en bovendien in een continent dat ruim 100 jaar geplunderd was. Wat te doen?

Omdat Azië al voor 1492 het meest bevolkte en rijke gebied op aarde was, had het zich van de drie "ziekte-bestendige-continenten" het best kunnen handhaven tijden de Europese machtsperiode. In tegenstelling tot Afrika en Oceanië bestonden veel staten al voor de Europese kolonisatie. Bovendien waren er landen zoals China, Japan en Korea die de Europeanen nooit hebben kunnen veroveren. Het zijn dan ook deze landen geweest die -toen de Europeanen eenmaal verdwenen waren uit Azië- zich het beste herstelden en uit groeiden of groeien tot nieuwe wereldmachten.

In Afrika was het heel anders. daar waren bijna alle oorspronkelijke inheemse staten door de Europeanen veroverd en afgeschaft. In plaats daarvan werden er nieuwe gesticht, naar Europees voorbeeld. Deze nieuwe staten bestaan nog steeds en zorgen in bijna het gehele continent voor etnische of religieuze conflicten die draaien om macht, het bezit van grondstoffen of de vriendenrelatie met de voormalige Europese kolonisator. Aldus werd Afrika het armste continent ter wereld terwijl het in 1492 een van de rijkste was en bijvoorbeeld geürbaniseerder dan Europa.

Oceanië is voor een deel nog in Europese handen (Hawai'i, Nieuw Zeeland, Frans Polynesië...) en voor een deel in eenzelfde positie als Afrika (Fiji, Vanuatu...). In het eerste geval hebben de oorspronkelijke bewoners eenzelfde soort positie als de indianen in de Amerika's of de Aboriginals in Australië. In het tweede geval is er, net als in Afrika, een botsing tussen de traditionele samenleving en de samenleving gebaseerd op het Westen.

Het is nu kwart voor 2 in de nacht. Deel 2 komt een andere keer. Ik ga slapen!

L.