indianen uitleggen aan europeanen

Vandaag: Noord-Amerika

vraag: is het Eskimo of Inuit?
antwoord: alle twee. Er zijn verschillende Eskimo volkeren die zich niet allemaal Inuit noemen. Ze wonen in Siberië, Alaska, noord Canada en Groenland. De Eskimo's op Groenland noemen zichzelf Kalaallit en die van Alaska Yupit of Iñupiat. Eigenlijk zijn alleen de Eskimo's van Quebec (Canada) Inuit. Overigens zijn al deze woorden in het meervoud (de -t uitgang). Het enkelvoud voor Inuit = inuk (mens).

vraag: en hoe zit het met dat Eskimo-woord voor "sneeuw"? Zijn dat er nu honderden of is dat echt onzin?
antwoord: Het zijn er in ieder geval geen honderden, maar het is er ook niet 1. Het antwoord is eigenlijk erg eenvoudig als men zich realiseert dat er verschillende Eskimo volkeren zijn (zie boven) en dus ook verschillende Eskimo talen... Al deze talen hebben verschillende woorden voor "sneeuw" en dus zijn er meerdere "Eskimo woorden" voor dat begrip. Verder, omdat ze in een regio leven waar het erg van belang is om verschillende sneeuwsoorten uit elkaar te halen, hebben ze ook woorden voor die verschillende soorten. Punt is allen dat wij dat ook hebben zonder dat we ons dit beseffen, bijvoorbeeld: paksneeuw & natte sneeuw. Omdat de Eskimo's veel meer met sneeuw te maken hebben dan wij, is het logisch dat ze meer van dit soort woorden hebben. Ze hebben bijvoorbeeld weer minder woorden voor verschillende soorten regen dan wij omdat het hier veel meer regent dan daar.

vraag: zijn Eskimo's eigenlijk indianen?
antwoord: Officieel, dwz. volgens de Groenlandse (Deense), Canadese, Amerikaanse en Russische wetgeving, niet. Zo komt het dat er noch in Denemarken, noch in Rusland indianen wonen maar wél inheemse Amerikanen. Inheemse Amerikanen zijn afstammelingen van de mensen die in Amerika woonden voordat de Europeanen daar kwamen. Uiteraard zijn de Eskimo's in Siberië ook inheemse Siberiërs aangezien zij al in Siberië woonden voordat de Europeanen (Russen) daar kwamen. Canada heeft grofweg drie categorieën "inheemse Amerikanen": Indianen, Eskimo's en Métis. Métis zijn mensen van gemengde afkomst, meestal van Europese (voornamelijk Franse) mannen en indiaanse (voornamelijk Cree) vrouwen.

vraag: als er verschil is tussen Esmimo's en Indianen... zijn indianen dan één volk? Bestaat er zo iets als "de indianen" zoals bijvoorbeeld "de Engelsen" of "de Fransen"?
antwoord: nee. Dat is misschien wel een van de grootste misvattingen van "indiaans-Amerika". De term "indianen", zoals iedereen weet, komt van Columbus. Echter niet aan Noord-Amerikaanse indianen maar aan indianen van het Caribisch gebied. Later werd de term gebruikt voor alle bewoners van het Amerikaanse continent. Nadat de naam "Amerika" was bedacht, werden ze ook wel "Amerikanen" genoemd maar sinds 1776 (onafhankelijkheid van de VS) is die term een beetje onhandig. Het zou historisch juist zijn om de term "indianen" te vervangen voor de term "Amerikanen" want dat is wat ze zijn, niet te vergelijken met Engelsen of Fransen maar met Europeanen of Afrikanen. Net zoals er geen 1 Europees volk is, is er geen 1 Amerikaans (Indiaans) volk. Zélfs binnen de VS of Canada. Een indiaan uit Florida verschilt net zoveel van een indiaan uit New York (staat) als een Zweed verschilt van een Italiaan. In Noord-Amerika (VS, Canada en Groenland) zijn er vandaag de dag ongeveer 350 verschillende indiaanse volkeren. Allemaal hebben ze een eigen taal, eigen cultuur, eigen gebruiken en gewoontes. Net als de verschillende Europese of Afrikaanse volkeren dat hebben.

vraag: tipi's of wigwams? Of is het hetzelfde?
antwoord: het is niet hetzelfde maar betekend wel beide "huis". Een tipi is een tent, oorspronkelijk meestal gemaakt van dierenhuiden, in een piek en vooral veel voorkomend op de grasvlaktes van Noord-Amerika. Het woord komt uit het "Lakhota", beter bekend als "Sioux". Dit is de stereotype indiaanse woning die je overal tegenkomt. Een wigwam is (meestal) meer een soort van (ronde) hut van boomstammen, schors, aarde, etc... Het volk dat in wigwams woonde, leefde in het oosten van Canada. Overigens werd de term in verschillende aan elkaar verwante talen gebruikt voor heel verschillende soorten woningen (dat hing af van het volk), juist omdat het gewoon "huis" betekent.

vraag: en totempalen? Waren die om mensen aan vast te binden of niet? Hadden alle indianen totempalen?
antwoord: totempalen waren niet om mensen aan vast te binden en ze waren alleen in gebruik bij indianen aan de zogenaamde Noordwestkust van Noord-Amerika (zuid Alaska tot noord Californië). Deze mensen hadden dus geen tipi's en totempalen en tipi's horen dan ook niet bij elkaar. Totempalen waren (eenvoudig gezegd) meer een soort grote naambordjes voor ‘aan’ de deur. De huizen waar de Noordwestkust mensen in woonden waren gemaakt van grote, dikke houten planken. De totempaal stond voor zo'n huis en gaf o.a. aan welke families er in het huis woonden. Totempalen werden dan ook nooit vereerd en zeker niet gebruikt om er mensen aan vast te binden.

vraag: Als er zoveel verschillende indianen zijn, waarom zien ze er dan allemaal ongeveer hetzelfde uit?
antwoord: zet een IJslander, een Nederlander, een Rus, een Duitser, een Kroaat, een Griek, een Italiaan, een Fransman en een Portugees naast elkaar en laat willekeurig iemand op straat raden wie de Nederlander is. Bijna iedereen zal kiezen voor de persoon met blond haar en blauwe ogen. Mis. Dat was de IJslander. De Nederlander is juist degene met het zwarte haar en de donkere ogen, diegene waarvan men dacht dat die wel uit Zuid-Europa zou komen. Stel nu eens een willekeurige Chinees dezelfde vraag en wellicht, ongehinderd door stereotypen over Noord- en Zuid-Europeanen, zal hij in één keer de juiste persoon met het zwarte haar en de donkere ogen aanwijzen. Zo is het ook met indianen. Alle Aziaten en Afrikanen zien er voor de gemiddelde Europeaan ook allemaal ongeveer hetzelfde uit en onze Chinees zal ook vinden dat alle Europeanen er ongeveer hetzelfde uitzien.

vraag: maar... sommige Europeanen zijn blond en andere donker... alle indianen hebben toch zwart haar, enigszins Aziatische ogen en de mannen geen baardgroei?
antwoord: nee. Kijk naar de zwarte Afrikanen. Hebben zij niet allemaal zwart haar? En de Aziaten? Hebben alle zwarte Afrikanen kroeshaar? Alle oost-Aziaten typische "Aziatische ogen"? Over de haarkleur: indianen hebben niet allemaal zwart haar, het varieert meestal van lichtbruin tot zwart. Net als bij de meeste mensen op aarde. Blonde mensen zijn betrekkelijk zeldzaam en komen eigenlijk alleen maar veelvuldig voor in Noord-Europa en een plek waar niemand dat zou verwachten: bij (zwarte) Aboriginals in oost-Australië. Dan de ogen. Lang niet alle indianen hebben zogenoemde "Aziatische ogen". De Eskimo's (officieel geen indianen, zie boven) hebben ze het meest maar bijvoorbeeld in het oosten van wat nu de VS is en in grote delen van Latijns-Amerika (vanaf Mexico tot Chili en Argentinië) komt het verschijnsel veel minder voor. Overigens komen "Aziatische ogen" ook voor in bijvoorbeeld Afrika bij de volkeren die wij "Bosjesmannen en Hottentotten" plegen te noemen. Ook het gebrek aan baardgroei bij indiaanse mannen is een mythe. Aan bijvoorbeeld de eerder genoemde Noordwestkust hebben indiaanse mannen een vrij sterke baardgroei, de Eskimo's en de indianen van Californië hebben het ook, evenals verder zuidelijk, indianen in Mexico of Chili. Dit geeft trouwens wel te denken aangezien dit allemaal gebieden zijn in het westelijke deel van het continent. Indianen in het oosten (zowel in Noord-Amerika als in Latijns-Amerika) hebben over het algemeen veel minder baardgroei.

Meer vragen en antwoorden op komst...