De eerste les Guaraní...

Les 1: Tape

1. A-guata tape rupi
2. Mburika o-guata ita rupi
3. Re-guata yvykuinti rupi
4. Ja-guapy hare ja-pytuu
5. Kavaju reta o-pyta tujuápo-pe
6. A-ha Charágua-pe
7. Pe-ãro kavaju reta
8. Ja-ha yvy rupi
9. Kuae tape o-ho Isóso-pe
10. Pe-pyta hare pe-guapy ývy-pe

Les 1: weg

1. Ik loop over de weg (Ik-lopen weg over)
2. De ezel loopt over de stenen (Ezel hij-lopen steen over)
3. Jij loopt over het zand (jij-lopen zand over)
4. Wij gaan zitten en rusten uit (wij-zitten en wij-uitrusten)
5. De paarden blijven in de modder (paard m.v. hij-blijven modder-in)
6. Ik ga naar Charaua (ik-gaan Charagua-naar)
7. Jullie wachten op de paarden (jullie-wachten paard m.v.)
8. Wij gaan te voet (Wij-gaan voet te)
9. Deze weg gaat naar isoso (Deze weg hij-gaan Isoso-naar)
10. Jullie blijven en zitten op de grond (Jullie-blijven en jullie-zitten grond-op)

Woorden
guata = lopen
tape = weg
rupi = over/door/via/te
mburika = ezel
ita = steen/stenen
yvykuinti = zand
guapy = zitten
hare = en
pytuu = uitrusten
kavaju = paard
pyta = blijven
tujuapo = modder
ha/ho = gaan
charagua = Charagua (plaats)
ãro = wachten
yvy = voet
kuae = deze/dit
isose = Isose (plaats)

Grammatica
Guaraní kent zowel (in tegenstelling tot het Quechua) zowel suffixen (na het hoofdwoord) als prefixen (voor het hoofdwoord). Ook het Nederlands kent Prefixen zoals bijvoorbeeld het prefix on- om aan te geven dat 'iets niet is', bijvoorbeeld on-aardig (= niet aardig) & on-logisch (= niet logisch). In het geval van het Guaraní zijn de persoonlijke voornaamwoorden prefixen. In de voorbeeldzinnen staan:

a- = ik
re- = jij
o- = hij/zij
ja- = wij
pe = jullie

Het enige suffix dat in deze zinnen voorkomt is -pe met de betekenissen in & op.

Twee woorden die bijvoorbeeld in het Quechua wél suffixen zijn, zijn het meervoud (reta) en het woord rupi met de betekenis door/over/via/te. Deze woorden komen na het zelfstandig naamwoord waar ze op slaan. In het Nederlands zetten we het meervoudssuffix (-en/-s) ook achter het zelfstandig naamwoord maar de woordjes door/over/via/te vóór het znw.

Merk op dat het meervoud reta zeer zelden voorkomt, enkel als het van belang is dat specifiek duidelijk is dat het om een meervoud gaat. Meestal wordt het echter weggelaten.

Merk verder op dat het werkwoord zelf niet veranderd bij de verbuigingen (zoals wel gebeurd in het Nederlands) en dat het werkwoord ha (gaan) wél veranderd bij de 3de persoon enkelvoud. Ha wordt dan ho.

Tot slot wordt het accent gebruikt om bij een woord met een suffix aan te geven op welke letter de klemtoon ligt (die blijft nml. altijd op dezelfde plaats waar-ie is als er geen suffix is).

Deze vorm van Guaraní wordt gesproken in Bolivia. De taal wordt verder gesproken in Paraguay, Argentinië en Brazilië en is een van de grootste indiaanse talen wat het aantal sprekers aangaat. Het is bovendien de enige inheemse taal die veelvuldig gesproken wordt door niet-indianen (in Paraguay, waar het samen met Spaans de officiële taal is).